Chỉ trong vòng 10 ngày, tại huyện miền núi Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam xảy ra liên tiếp 3 vụ ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng do ăn món cá chép ủ chua. Nguyên nhân là do độc tố botulinum sinh ra bởi vi khuẩn Clostridium botulinum.
Trước khi xảy ra vụ ngộ độc Botulinum trong món cá chép ủ chua ở Quảng Nam, nước ta từng ghi nhận nhiều trường hợp nhiễm chất cực độc này như các trường hợp sử dụng pate Minh Chay năm 2020 hay ăn bún riêu chay năm 2021 tại tỉnh Bình Dương. Loại ngộ độc này xuất phát từ việc sản xuất thực phẩm không đảm bảo an toàn và bảo quản thực phẩm ở dạng đóng gói kín, không đủ độ chua, mặn, khiến vi khuẩn phát triển, sinh ra độc tố.
Theo bác sĩ Bùi Thị Trà Vi – Khoa Dinh dưỡng Tiết chế - BV Đại học Y Hà Nội, botulinum là một chất cực độc do vi khuẩn Clostridium botulinum sinh ra. Đây là vi khuẩn kỵ khí, có thể biến thành dạng nha bào vô cùng chắc chắn để tồn tại trong những điều kiện khắc nghiệt. Vi khuẩn Clostridium botulinum phân bố rất rộng rãi trong tự nhiên, như trong đất cát, bụi bẩn, nước ao, nước sông hồ, ruột gia súc, đặc biệt phát triển mạnh trong thức ăn ôi thiu, thịt hộp để lâu ngày...
Bác sĩ Bùi Thị Trà Vi cũng cho biết, các loại thực phẩm dễ nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum và gây ngộ độc là thịt hộp hoặc các rau, củ, quả, hải sản... nếu được sản xuất và bảo quản không đảm bảo an toàn. Đặc biệt gần đây, xu hướng ngộ độc đang tăng lên do trào lưu sử dụng túi hút chân không chứa đựng thực phẩm hoặc bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh không đúng cách. Nếu thực phẩm đó đã bị nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum, khi đựng trong túi hút chân không hoặc hộp kín thì đây sẽ là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển và sinh ra độc tố, gây ngộ độc cho người sử dụng.
Độc tố botulinum trong thức ăn, sau khi vào đường tiêu hóa sẽ được hấp thu vào máu, sau đó xâm nhập các tế bào thần kinh. Các triệu chứng sau thường khởi phát sau khi ăn khoảng 12-36 giờ, thậm chí có thể lâu hơn. Ngộ độc do clostridium botulinum khác với các loại vi khuẩn thông thường khác là người bệnh có biểu hiện rất rõ rệt về thần kinh như bị liệt đối xứng hai bên, xuất phát từ vùng đầu mặt, cổ lan xuống chân với các triệu chứng là sụp mi, nhìn đôi, nhìn mờ, đau họng, khó nuốt, khó nói. Sau đó là liệt tay, liệt các cơ vùng ngực, bụng và liệt hai chân.
Các biểu hiện ở đường tiêu hóa là người bệnh buồn nôn, nôn, chướng bụng, đau bụng.
Nếu nhiễm độc mức độ nhẹ, người bệnh có thể chỉ cảm thấy mệt mỏi, nhưng nếu nhiễm độc mức độ nặng, bệnh tiến triển nhanh, người bệnh có thể liệt tất cả các cơ dẫn đến suy hô hấp, gây ngừng thở và tử vong.
Để phòng tránh nguy cơ ngộ độc botulinum, BS Bùi Thị Trà Vy hướng dẫn mọi người nên ăn ngay các thực phẩm mới nấu nướng. Thực phẩm bảo quản trong tủ lạnh nên đun sôi kỹ để đề phòng vi khuẩn có trong thực phẩm.
Khi sử dụng thực phẩm đóng hộp, cần chọn các sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Người tiêu dùng cũng cần thận trọng với các thực phẩm được bảo quản trong hộp, túi kín mà mùi vị, màu sắc đã bị thay đổi khác thường./.
