Quan hệ tình dục làm tăng nguy cơ mắc bệnh
Đậu mùa khỉ (monkey pox) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus đậu mùa khỉ gây ra. Nhiều người cho rằng, đây là một bệnh lây truyền qua đường tình dục. Thực tế không phải vậy.
Lý do vì, các bệnh lây truyền qua đường tình dục chủ yếu lây lan qua quan hệ tình dục, dù là qua đường sinh dục, đường miệng hay đường hậu môn. Một số bệnh như herpes sinh dục có thể lây lan khi tiếp xúc da với da, nhưng đó không phải là đường lây chính.
Vết mụn nước đặc trưng trên bệnh nhân đậu mùa khỉ đầu tiên của Việt Nam.
Ngược lại, bệnh đậu mùa khỉ lây truyền qua nhiều con đường. Trong đó, chủ yếu qua đường tiếp xúc với các tổn thương da của người bệnh (đường lây truyền tiếp xúc da với da) hoặc trung gian qua vật dụng cá nhân như quần áo, khăn tắm…. Virus còn có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với các chất tiết của đường hô hấp như nước họt hoặc dịch nhầy.
Nói cách khác, ai cũng có thể bị nhiễm virus đậu mùa khỉ nếu tiếp xúc với thương tổn da, vật dụng cá nhân hoặc chất tiết đường hô hấp của người bệnh mà không cần phải quan hệ tình dục với họ.
Hiện vẫn chưa rõ liệu virus này có lây truyền qua tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo giống như định nghĩa của một bệnh lây truyền qua đường tình dục hay không. Tuy nhiên, việc quan hệ tình dục sẽ làm tăng mức độ tiếp xúc “thân mật và gần gũi”, tăng nguy cơ lây truyền bệnh qua đường tiếp xúc da với da và đường hô hấp.
Mặc dù bệnh đậu mùa khỉ được ghi nhận ở phần lớn đối tượng nam quan hệ đồng giới, nhưng đây không phải là căn bệnh của riêng nhóm này. Bất kì ai cũng có thể mắc bệnh qua những đường lây truyền nói trên.
Lý do bệnh chiếm tỷ lệ cao ở nhóm nam quan hệ đồng giới, có thể do tần suất và mức độ tiếp xúc “thân mật và gần gũi” với nhiều bạn tình lạ của nhóm này thường cao hơn các nhóm khác.
Dễ nhầm lẫn với bệnh lây truyền qua đường tình dục
Bệnh có các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, nổi hạch, đau nhức người, nổi ban da tùy vào giai đoạn của bệnh. Các tổn thương da thường xuất hiện ở trên mặt, tay, chân và vùng sinh dục với biểu hiện là mụn nước hoặc sẩn hồng ban, có thể tiến triển thành vết trợt loét trên mặt, tay hoặc vùng sinh dục.
Ở một số ít trường hợp, bệnh có biểu hiện tương đối giống với một số bệnh lây truyền qua đường tình dục, dễ dẫn đến chẩn đoán nhầm hoặc bỏ sót.
Ví dụ, người bệnh có thể chỉ biểu hiện với một nốt loét ở vùng sinh dục, hậu môn hoặc trong miệng dễ bị chẩn đoán nhầm với giang mai, herpes simplex hoặc hạ cam mềm.
Ngoài ra, người bệnh đậu mùa khỉ có thể đồng nhiễm một số bệnh lây truyền qua đường tình dục. Theo số liệu của CDC Hoa Kỳ, ước tính khoảng 38% trường hợp đậu mùa khỉ có đồng nhiễm với HIV, 41% đã hoặc đang mắc lậu, Chlamydia, giang mai trong vòng 1 năm trở lại đây.
Như vậy, đậu mùa khỉ không phải là bệnh lây lan qua đường tình dục nhưng hành vi quan hệ tình dục có thể là yếu tố thuận lợi làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Vì vậy, mọi người cần tự nhận biết yếu tố nguy cơ và triệu chứng, chủ động đi khám để được xét nghiệm tầm soát và điều trị kịp thời, nhằm làm giảm nguy cơ lây lan bệnh ra cộng đồng.
Bác sĩ Đoàn Văn Lợi Em, Phó Trưởng khoa Lâm sàng 3, Bệnh viện Da liễu TP.HCM
