Trái đất lại hứng chịu một cơn Bão mặt trời

Nguyễn Thị Quỳnh Mai
Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cho biết một cơn bão mặt trời, hay còn gọi bão địa từ, có khả năng tấn công Trái Đất vào hôm nay, ngày 3/82022.
bao-mat-troi-1659495968.jpg
Bão mặt trời dự kiến ập đến Trái đất vào ngày 3.8. Ảnh: Shutterstock

Các nhà dự báo tại Trung tâm Dự báo Thời tiết Không gian của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (SWPC) đã đưa ra dự đoán sau khi quan sát thấy "vật chất khí đang chảy từ một lỗ phía nam trong bầu khí quyển của mặt trời" - Spaceweather đưa tin.

Bão mặt trời lần này gây ra bởi một “lỗ hổng” trong bầu khí quyển của mặt trời - hay còn gọi là lỗ nhật hoa. Lỗ nhật hoa là nơi vành nhật hoa lạnh hơn, do đó tối hơn và có mật độ plasma thấp hơn trung bình. Các lỗ như vậy cũng là nơi mà từ trường của mặt trời thay vì quay ngược trở lại chính chúng, thì lại phóng ra ngoài không gian. Theo bảo tàng khoa học Exploratorium ở San Francisco (Mỹ), điều này cho phép vật chất khí của mặt trời bùng phát thành dòng xoáy di chuyển với tốc độ lên đến 2,9 triệu km/h.

Trên các hành tinh có từ trường mạnh - chẳng hạn như như Trái đất - đống mảnh vụn mặt trời này bị hấp thụ, gây ra các cơn bão địa từ. Trong những cơn bão này, từ trường của Trái đất bị nén nhẹ bởi sóng của các hạt có năng lượng cao. Những hạt này nhỏ giọt xuống các đường sức từ gần các cực và kích động các phân tử trong khí quyển, giải phóng năng lượng dưới dạng ánh sáng để tạo ra các cực quang nhiều màu sắc, tương tự như các cực quang ở Bắc Cực.

Mặc dù bão mặt trời trong lần xuất hiện này có cường độ yếu nhất trong hệ thống phân loại của NOAA (cấp G1), ít có khả năng tác động đến mạng lưới vệ tinh trên quỹ đạo, nhưng có thể làm suy yếu lưới điện tại một số khu vực. Nó cũng gây nhầm lẫn cho các loài động vật di cư sử dụng từ trường như công cụ điều hướng. Điều này là do bão mặt trời kích hoạt các dòng điện trong từ quyển và tầng điện ly của Trái Đất, khiến khu vực được định hình bởi từ trường bị nén và nhiễu loạn bởi "làn sóng" các hạt năng lượng cao. Khi các hạt năng lượng cao tương tác với đường sức từ gần hai cực của hành tinh, nó kích động các phân tử trong khí quyển và giải phóng năng lượng dưới dạng ánh sáng để tạo ra cực quang nhiều màu sắc. Trong sự kiện lần này, cực quang có thể xuất hiện tại các khu vực xung quanh cực bắc.

Mới đây, vào ngày 19/7, Trái Đất cũng trải qua một cơn Bão mặt trời với cực quang màu tím và xanh lá cây tuyệt đẹp có thể nhìn thấy ở Canada và miền bắc nước Mỹ.

Từ năm 1775, các nhà thiên văn học đã biết rằng hoạt động của mặt trời tăng và giảm theo chu kỳ, nhưng gần đây, mặt trời hoạt động mạnh hơn dự kiến, với gần gấp đôi số lần xuất hiện vết đen mặt trời so với dự đoán của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ. Các nhà khoa học dự đoán rằng hoạt động của mặt trời sẽ tăng dần trong vài năm tới, đạt mức cực đại tổng thể vào năm 2025 trước khi giảm trở lại.

Các nhà khoa học cho rằng cơn bão mặt trời lớn nhất từng chứng kiến trong lịch sử đương đại là Sự kiện Carrington năm 1859, giải phóng năng lượng gần bằng 10 tỉ quả bom nguyên tử 1 megaton. Sau khi đâm vào Trái đất, luồng hạt mặt trời cực mạnh đã phá huỷ các hệ thống điện báo trên toàn thế giới và gây ra các cực quang sáng hơn ánh sáng của trăng tròn xuất hiện ở tận phía nam Caribea.

PL