Lai Châu là một trong những địa phương thường xuyên chịu ảnh hưởng xấu của thiên tai vào mỗi mùa mưa. Tình trạng biến đổi khí hậu rõ rệt trong những năm gần đây gây ra những phiền toái, bất lợi cho đời sống sinh hoạt, sản xuất của người dân. Năm 2015, Dự án “Quản lý rủi ro thảm họa dựa vào cộng đồng có lồng ghép giới tại các vùng dân tộc thiểu số ở Tây Bắc Việt Nam” do Hội Chữ thập đỏ Pháp, Hội Chữ thập đỏ Mỹ tài trợ tại tỉnh ta đã trang bị cho người dân nhiều kiến thức hữu ích tự vệ cho bản thân, gia đình và cộng đồng để tránh tối đa những thiệt hại không đáng có do thảm họa thiên nhiên gây ra.
Dự án được thực hiện tại 6 xã, phường của huyện Than Uyên, Tam Đường và Thành phố Lai Châu bao gồm các nội dung như: phòng ngừa thảm họa cho Ban giám hiệu và giáo viên các trường tiểu học; tập huấn truyền thông cho tình nguyện viên; tập huấn cho hướng dẫn viên cộng đồng và hoạt động cộng đồng ứng phó với thảm họa; tập huấn về quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng, thích ứng với biến đổi khí hậu; tập huấn giới, quản lý dự án và viết đề xuất tiểu dự án…
Sau 2 năm nhìn lại, Dự án đã hỗ trợ 210 lớp tập huấn cho 1.322 cán bộ chủ chốt, cán bộ Hội, tình nguyện viên, giáo viên, học sinh của về kiến thức phòng ngừa thảm họa, biến đổi khí hậu, phát triển sinh kế thích ứng biến đổi khí hậu, kiến thức kỹ năng sơ cấp cứu trong thảm họa. Cấp 1.735 cuốn tài liệu tập huấn, 6.000 tờ tuyên truyền, hỗ trợ công tác tuyên truyền về tác động của biến đổi khí hậu, phối hợp với Đài PT-TH tỉnh, Báo Lai Châu xây dựng các phóng sự, đưa các tin, bài về hoạt động của các dự án nhằm nâng cao nhận thức của người dân và cộng đồng.
Dự án đã hỗ trợ kỹ năng sơ cấp cứu, cứu hộ, cứu nạn và trang bị mũ, áo mưa, áo phao, đèn pin, ủng đi suối cho cán bộ các đội chủ động ứng phó khi có thiên tai xảy ra. Tiến hành 7 cuộc đánh giá tình trạng dễ bị tổn thương tại phường Quyết Tiến có 231 người tham gia, tổ chức 12 cuộc diễn tập phòng chống thiên tai tìm kiếm cứu nạn thu hút đông đảo cán bộ chính quyền và người dân tham gia, góp phần nâng cao năng lực cho cán bộ chủ chốt và người dân về giảm thiểu rủi ro thảm họa, giúp cộng đồng đánh giá thực trạng, tìm được các giải pháp trước mắt và lâu dài, thực hiện được biện pháp mà cộng đồng ưu tiên nhất, đồng thời giúp cộng đồng thực hành các tình huống có thể xảy ra trong thiên tai, qua đó rút ra các bài học kinh nghiệm cho thực tiễn.
Trao đổi với chúng tôi về việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ khi dự án được đầu tư tại địa bàn phường Quyết Tiến, bà Tạ Tiểu Tần - Chủ tịch UBND Phường Quyết Tiến cho rằng: Thông qua các hoạt động của dự án, nhiều công trình, mô hình hữu ích đã được dự án hỗ trợ, triển khai trên địa bàn như: công trình mương thoát lũ cho cộng đồng; trang bị phương tiện, thiết bị phục vụ các công tác quản lý, ứng phó với thảm họa thiên tai... Nhờ đó, chính quyền và nhân dân địa phương đã chủ động hơn trong hoạt động ứng phó, khắc phục và giảm thiểu tối đa hậu quả do thiên tai gây ra, giúp bà con sớm ổn định cuộc sống.
Dự án cũng đã Hỗ trợ 17 tiểu dự án: nâng cấp 5 cụm loa truyền thanh, 02 công trình mương thoát lũ tại phường Quyết Tiến, thành phố Lai Châu, 04 hệ thống thoát nước sinh tại các xã hưởng lợi, 06 tiểu dự án tu sửa tại các Trường học của 6 xã. Tổ chức 3 lớp bơi tại Thành phố Lai Châu, Tân Uyên và huyện Than Uyên. Tổng giá trị dự án từ 2015 đến nay là trên 7 tỷ đồng.
Qua việc hỗ trợ tiểu dự án đã giúp các địa phương huy động sự vào cuộc của cộng đồng làm tốt công tác tuyên truyền, cảnh báo sớm trong thiên tai, thảm họa, thực hiện các giải pháp giảm nhẹ rủi ro thiên tai. Ngoài ra các huyện còn lại không thuộc dự án hàng năm mở 15 các lớp tập huấn công tác hội, sơ cấp cứu cho 700 cán bộ chủ chốt và các em học sinh tại các trường PTTH và Trung học cơ sở trong phòng, chống khi có thiên tai xảy ra.
Qua thực tế triển khai các dự án, nhận thức của cộng đồng về phòng ngừa thảm họa và biến đổi khí hậu được nâng lên rõ rệt, góp phần giảm nhẹ thiệt hại khi có thảm họa thiên tai, cải thiện môi sinh, môi trường và phần nào cải thiện đời sống của một bộ phận người dân nghèo vùng dự án.
Đánh giá về hiệu quả Dự án này, ông Bùi Việt Cường – Chủ tịch Hội CTĐ tỉnh, đại diện đơn vị thụ hưởng khẳng định: mặc dù thời gian triển khai dự án ngắn nhưng hiệu quả mang lại rất lớn, đặc biệt trong việc phòng chống, ứng phó, quản lý và khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra. Dự án có ý nghĩa và rất cần thiết với Lai Châu, đặc biệt là những vùng, địa phương luôn chịu tác động nặng nề của thiên tai, sạt lở đất, lũ quét.
Mặc dù kể từ năm 2017, Dự án đã khép lại song với những kiến thức, kỹ năng mà Dự án đem lại, các địa phương, đơn vị sẽ tiếp tục tổ chức nhân rộng ra cho các địa bàn khác để học tập. Các cấp Hội CTĐ trong tỉnh cũng sẽ tiếp tục tăng cường các hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ kiểm tra giám sát mạng lưới thông tin liên lạc ở các xã, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, tổ chức các cuộc diễn tập về nội dung sơ tán, cấp cứu, phòng tránh tai nạn đuối nước, sạt lở đất ở một số địa phương, góp phần hạn chế những hậu quả thấp nhất do thảm họa thiên tai có thể gây ra.
