Báo cáo này vừa được Ban quản lý dự án đường sắt báo cáo Bộ Giao thông vận tải (GTVT), tiến độ mới được tổng thầu EPC - Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc - lập và đã được đơn vị tư vấn giám sát thẩm tra. Theo đó, dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông sẽ chậm khoảng 11 tháng so với kế hoạch được Chính phủ và Bộ Giao thông vận tải điều chỉnh hồi tháng 2/2017.
Cụ thể, với tiến độ mới, dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông dự kiến vận hành chạy thử về kỹ thuật từ ngày 2/9/2018. Với thời gian chạy thử từ 3 đến 6 tháng, nếu không gặp trục trặc thì dự án đủ điều kiện để đưa vận hành khai thác thương mại từ tháng 11/2018.
Về nguyên nhân làm dự án tiếp tục vỡ tiến độ, lãnh đạo Ban quản lý dự án đường sắt cho biết chủ yếu là do gặp khó khăn về nguồn vốn giải ngân.
Cụ thể, kể từ đầu tháng 12/2016, công tác giải ngân của khoản vay ưu đãi bên mua 250 triệu USD liên tục gặp vướng mắc do: kế hoạch vốn nước ngoài trong năm 2016 cho dự án bị hết, phải chờ kế hoạch vốn của năm 2017; việc gia hạn thời gian rút vốn (hết hạn vào ngày 31/12/2016) của khoản vay bị kéo dài do vướng mắc về các điều khoản gia hạn; trong khi đó, Hiệp định vay bổ sung 250,62 triệu USD cho dự án mặc dù đã được ký kết từ ngày 11/5/2017 nhưng lại chưa thể giải ngân do các bên vẫn chưa thống nhất được ý kiến pháp lý, là điều kiện để khoản vay có hiệu lực.
Vì các yếu tố trên, công tác giải ngân cho dự án từ đầu năm 2017 đến tháng 9/2017, chỉ được khoảng 10 triệu USD cho xây lắp.
Nguyên nhân thứ hai được Ban quản lý dự án đường sắt đưa ra là năng lực quản lý điều hành của Tổng thầu còn hạn chế, lực lượng mỏng, thiếu kinh nghiệm dẫn đến công tác thiết kế, thi công, lập hồ sơ nghiệm thu thanh toán, hoàn công... rất chậm trễ, thiếu khoa học.
Bên cạnh đó, có tình trạng các nhà thầu phụ thiếu niềm tin vào Tổng thầu do Tổng thầu không giải quyết một cách thấu đáo, hợp lý các vướng mắc trong quá trình thực hiện hợp đồng thầu phụ. Việc này dẫn đến việc Tổng thầu không chỉ đạo được các nhà thầu phụ phối hợp thực hiện công tác thi công, lập và hoàn thiện hồ sơ hoàn công.
Việc thanh toán của Tổng thầu cho các nhà thầu phụ cũng rất chậm trễ dẫn đến việc các nhà thầu phụ thiếu vốn thi công.
Với việc lựa chọn, ký kết hợp đồng thầu phụ, Tổng thầu cũng thực hiện rất chậm, đến nay vẫn còn một số hạng mục Tổng thầu vẫn chưa lựa chọn được nhà thầu phụ thi công.
Ban quản lý dự án đường sắt cho biết, đến nay, các vướng mắc về giải ngân vốn cơ bản được giải quyết. Vì vậy, đơn vị này kiến nghị Bộ GTVT xem xét báo cáo Thủ tướng chấp thuận điều chỉnh tiến độ hoàn thành và đưa dự án vào vận hành chạy thử từ ngày 2/9/2018 với thời gian chạy thử từ 3 đến 6 tháng.
Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông được Bộ Giao thông vận tải khởi công ngày 10/10/2011, Bộ GTVT đã khởi công xây dựng toàn tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông. Dự án này có tổng mức đầu tư 552,86 triệu USD bao gồm vốn vay ODA của Chính phủ Trung Quốc và vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam.
Đến đầu năm 2014 dự án được các bên liên quan đề xuất điều chỉnh tổng mức đầu tư từ 522,86 triệu USD lên 868,04 triệu USD, tăng 315,18 triệu USD so với tổng mức đầu tư ban đầu.
Chính phủ đã đồng ý vay bổ sung 250,62 triệu USD từ phía Trung Quốc nhằm để bố trí cho phần lớn tổng mức đầu tư tăng thêm của dự án, phần còn lại sẽ bố trí từ vốn đối ứng của Việt Nam
Đầu năm 2016, Bộ Giao thông vận tải giao Tổng thầu thực hiện tiến độ chạy thử tàu từ tháng 9/2016 và khai thác toàn tuyến từ 31/12/2016.
Đến tháng 6/2016, do dự án tiếp tục chậm trễ, Bộ Giao thông vận tải đưa ra mục tiêu cuối cùng đến 31/12/2016 hoàn thành phần xây lắp dự án.
Tuy nhiên, mục tiêu đó không thành, đầu tháng 2/2017, Bộ Giao thông vận tải chốt tiến độ vận hành thử dự án từ tháng 10/2017 để cuối quý 1, đầu quý 2-2018 đưa vào khai thác chính thức./.
