Dù biết vi phạm vùng biển nước ngoài sẽ có hậu quả, nhưng một bộ phận nhỏ ngư dân, thuyền trưởng vẫn trốn tránh ra vùng biển nước ngoài khai thác thuỷ sản. Một bất cập trong công tác thực thi là chế tài xử phạt hành vi khai thác IUU còn thấp so với lợi nhuận thu được từ khai thác thuỷ sản trái phép, vì vậy nhiều thuyền trưởng ngắt kết nối VMS để sang vùng biển nước ngoài đánh bắt hải sản.
Để đấu tranh với các hành vi vi phạm, ngoài tăng cường tuần tra, xử lý, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam còn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho ngư dân. Tại khoản 5, Điều 8, Luật Cảnh sát biển Việt Nam có quy định nhiệm vụ của Cảnh sát biển thực hiện tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Trên cơ sở đó, Cảnh sát biển đã tập trung tuyên truyền sâu về: Luật Cảnh sát biển Việt Nam, Luật Biển Việt Nam, Luật Biên giới quốc gia, Luật Thủy sản, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982… để ngư dân nắm được phạm vi vùng biển Việt Nam, tự giác chấp hành các quy định của pháp luật và cam kết của Việt Nam trong lĩnh vực này.
Đặc biệt, bằng nhiều hình thức tuyên truyền phong phú, đa dạng, sát tình hình thực tiễn, lực lượng đã giúp bà con ngư dân làm ăn trên các vùng biển, đảo nắm bắt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng cũng như các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại Điều 7, Luật Cảnh sát biển Việt Nam như: Chống đối, cản trở hoạt động của Cảnh sát biển Việt Nam; giả mạo tàu thuyền, phương tiện của Cảnh sát biển Việt Nam…
Trong 6 tháng đầu năm, Cảnh sát biển đã phối hợp với chính quyền các địa phương, các lực lượng chức năng tổ chức 11 buổi tuyên truyền tập trung cho 3.277 ngư dân, phát 14.000 tờ rơi, 5.550 cuốn sách pháp luật và 7.40 cờ Tổ quốc.
Trên thực địa, cùng với nhiệm vụ tuần tra kiểm soát, Cảnh sát biển đã tuyên truyền các quy định về chống khai thác IUU cho 1.081 tàu cá Việt Nam. Bên cạnh đó, các tàu Cảnh sát biển đã đồng hành hỗ trợ ngư dân khắc phục, vượt qua thiên tai, cứu nạn thành công nhiều tàu và ngư dân gặp nạn trên biển, trong đó có tàu của ngư dân Kiên Giang và Quảng Nam theo Điều 8 của Luật Cảnh sát biển Việt Nam.
Theo Cục Nghiệp vụ và Pháp luật, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, từ năm 2021 đến nay, Cảnh sát biển phối hợp với Bộ đội Biên phòng, Kiểm ngư bàn giao 12 vụ/17 tàu cá có các hành vi vi phạm về khai thác IUU cho UBND các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau và Bến Tre xử lý theo thẩm quyền. Đồng thời chủ động duy trì liên lạc với lực lượng thực thi pháp luật các nước trong khu vực tăng cường lực lượng tuần tra, kiểm soát để phối hợp phòng, chống IUU, đấu tranh với tội phạm, vi phạm trên vùng biển giáp ranh. Cảnh sát biển Việt Nam duy trì kênh liên lạc với Đại sứ quán của các nước để trao đổi, hợp tác, nâng cao năng lực cũng như đề nghị chia sẻ thông tin về tàu cá Việt Nam vi phạm IUU.
Trong các cuộc gặp và làm việc với cán bộ Đại sứ quán các nước về các vấn đề có liên quan, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển thường xuyên trao đổi các nội dung phòng, chống khai thác IUU, trong đó nhấn mạnh và đề nghị phía bạn chia sẻ thông tin để phối hợp xử lý và đối xử nhân đạo với ngư dân Việt Nam khi bị bắt giữ, xử lý.
Cảnh sát biển Việt Nam đã phối hợp với lực lượng chức năng, chính quyền địa phương các tỉnh ven biển tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật cho quần chúng nhân dân. Nội dung và phương pháp tuyên truyền thường xuyên đổi mới. Vận động ngư dân chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về khai thác thuỷ hải sản hợp pháp; tố giác tội phạm, vi phạm được lồng ghép vào các mô hình “Em yêu biển đảo quê hương”, “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân”, “Cảnh sát biển với đồng bào dân tộc, tôn giáo”.
Trong những tháng cuối năm, các đơn vị của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển phối hợp với lực lượng chức năng tập trung vào tuần tra, xử lý tàu cá vi phạm khai thác IUU. Thiếu tướng Bùi Quốc Oai, Chính uỷ Cảnh sát biển cho biết, thời gian tới, lực lượng Cảnh sát biển phối hợp chặt chẽ với với chính quyền địa phương các tỉnh, thành ven biển và các cơ quan chức năng đẩy mạnh tuyên truyền Luật Cảnh sát biển Việt Nam; phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngư dân về việc thực thi chống khai thác IUU, về những điều không được làm để đảm bảo tuân thủ các quy định của IUU, về ảnh hưởng của việc nếu vi phạm IUU sẽ tác động trực tiếp đến đại cục chung của xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang EU và ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển nghề cá của Việt Nam. Qua đó, giúp ngư dân nắm chắc phạm vi vùng biển Việt Nam, tự giác chấp hành pháp luật khi hoạt động trên biển, không có hành vi vi phạm vùng biển nước ngoài đánh bắt hải sản trái phép, nỗ lực chung tay cùng các cấp, các ngành và cả nước tháo gỡ “thẻ vàng” cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.
