Liên quan đến đợt mưa lớn diện rộng xảy ra ở khu vực Trung Bộ (từ ngày 14-15/10), gây ngập lụt lịch sử tại thành phố Đà Nẵng, trưa 15/10, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã có báo cáo nhanh về diễn biến đợt mưa và nguyên nhân ngây đợt ngập lụt lịch sử.
Ông Nguyễn Văn Hưởng - Trưởng phòng Dự báo Thời tiết - Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia. Ảnh: báo Lao động
Thông tin tới phóng viên VietnamPlus, ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo Thời tiết - Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cho biết theo số liệu quan trắc lượng mưa (từ 19 giờ ngày 13/10 đến 7 giờ sáng nay, 15/10), tại Đà Nẵng phổ biến 550-600mm; Quảng Nam phổ biến 100-400mm, Thừa Thiên Huế phổ biến 250-550mm.
Riêng tại Đà Nẵng, mưa tập trung chính trong khoảng thời gian từ 1 giờ ngày 14/10 đến 1 giờ ngày 15/10, trong đó một số nơi có mưa rất lớn, có nơi lên đến 775.2mm.
Lượng mưa lớn chủ yếu tập vào chiều và tối ngày 14/10, với lượng mưa trong khoảng 1 giờ lớn nhất là 150,2mm (từ 19-20 giờ); lượng mưa 3 giờ lớn nhất là 406,6mm (từ 18-21 giờ); lượng mưa 6 giờ lớn nhất là 567,8mm (từ 15-21 giờ).
Hệ quả của đợt mưa lớn trên đã khiến nhiều khu vực ở thành phố Đà Nẵng bị ngập sâu trên diện rộng. Đáng chú ý nhất là khu vực các quận/huyện như: Hòa Vang, Liên Chiểu, Thanh Khê, Hải Châu, Cẩm Lệ, Ngũ Hành Sơn.
Về nguyên nhân gây ngập ở khu vực thành phố Đà Nẵng, theo ông Hưởng, có 5 nguyên nhân chính. Đầu tiên là do tác động bởi tổ hợp đa thiên tai kết hợp của áp thấp nhiệt đới, không khí lạnh, dải hội tụ nhiệt đới và gió đông. Thứ 2 là đặc điểm địa hình chắn gió ở miền Trung rất dễ gây mưa lớn khi có ảnh hưởng của không khí lạnh.
Thứ 3, mưa xảy ra trong thời đoạn ngắn với cường suất lớn. Thống kê ban đầu cho thấy lượng mưa trong 6 tiếng đồng hồ lên đến trên 500mm là rất lớn.
Thứ 4, trong chiều tối và đêm 14/10, triều cường tại khu vực từ Thừa Thiên Huế đến Phú Yên (trong đó có Đà Nẵng) ở mức cao đã làm chậm quá trình thoát lũ.
Nhiều tuyến đường chính của Đà Nẵng ngập sâu, người dân di chuyển khó khăn. Ảnh: TTXVN
Nguyên nhân thứ 5 là, thông thường tháng 10 và tháng 11 là thời kỳ khu vực miền Trung có mưa lớn nhất trong năm. Từ đầu năm 2022, cơ quan khí tượng thủy văn cũng đã dự báo có ảnh hưởng của La Nina (hiện tượng bề mặt biển ở trung tâm và phía Đông xích đạo Thái Bình Dương lạnh đi so với bình thường), không khí lạnh hoạt động sớm nên mưa lũ khả năng sẽ lớn hơn năm bình thường.
“Dù vậy, đối với đợt mưa vừa xảy ra ở Trung Bộ, cơ quan khí tượng thủy văn cũng đã có cảnh báo rất sớm với lượng mưa phổ biển 200-500 mm, cục bộ cơ nơi trên 800mm,” đại diện Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia lưu ý.
Dự báo tình hình thiên tai thời gian tới, ông Hưởng cho biết: Từ ngày 15/10 đến hết ngày 16/10, ở khu vực từ phía nam Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi có mưa vừa, mưa to và dông; riêng khu vực từ Quảng Trị đến Thừa Thiên Huế có mưa to. Khu vực phía nam Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế lượng mưa 70-150mm, có nơi trên 200mm. Khu vực Đà Nẵng đến Quảng Ngãi lượng mưa 50-100mm, có nơi trên 120mm. Từ ngày 17/10 trở đi mưa các tỉnh miền trung giảm nhanh.
Hiện tại, lũ trên các sông ở Thừa Thiên Huế, Quảng Nam đang lên; riêng lũ trên sông Bồ đang lên nhanh theo điều tiết xả của thủy điện Hương Điền.
Dự báo lũ trên sông Thu Bồn tại Câu Lâu và sông Thạch Hãn tại Thạch Hãn có khả năng đạt đỉnh, sau xuống dần. Đỉnh lũ tại Câu Lâu khả năng ở mức 3,6m, dưới báo động 3 là 0,4m; tại Thạch Hãn ở mức 5,7m, dưới báo động 3 là 0,3m. Lũ trên sông Hương tiếp tục dao động ở mức cao, sông Vu Gia tiếp tục xuống.
Nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất ở trung du, vùng núi tại các tỉnh từ Quảng Bình đến Quảng Nam. Cần có các giải pháp bảo đảm an toàn đối với các công trình thủy điện, thủy lợi nhỏ xung yếu.
Theo ông Hưởng, hiện nay, có một áp thấp nhiệt đới đang hoạt động ở khu vực phía Đông của Philippines. Dự báo áp thấp nhiệt đới này có khả năng mạnh lên thành bão và khoảng ngày 16-17/10 di chuyển vào biển Đông, khả năng cao trở thành cơn bão số 6.
Ngoài ra, hiện nay, bộ phận áp cao lục địa ở phía nam Trung Quốc đang dịch dần xuống phía nam, dự báo khoảng từ ngày 16/10, bộ phận không khí lạnh này có thể bắt đầu ảnh hưởng tới các tỉnh Bắc Bộ, duy trì thời tiết nắng khô trong những ngày vừa qua ở Bắc Bộ. Không khí lạnh cũng có khả năng cao sẽ tương tác với cơn bão số 6 sắp tới khiến cho các diễn biến về bão trên Biển Đông trong những ngày tới còn rất phức tạp.
Về xu thế thiên tai từ nay đến hết năm 2022, Trưởng phòng Dự báo Thời tiết Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định: Trạng thái La Nina tiếp tục duy trì trong thời kỳ từ nay đến tháng 1/2023 với xác suất khoảng từ 80-90%, sau đó giảm dần với xác suất khoảng từ 50-60%. Từ nay đến tháng 4/2023, dự báo trên khu vực Biển Đông có khoảng từ 3-5 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, trong đó có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta khoảng 2 hoặc 3 cơn tập trung chính ở các tỉnh Trung Bộ và Nam Bộ.
Tổng cục Khí tượng thủy văn tiếp tục cảnh báo nguy cơ xảy ra bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn và lũ dồn dập tại khu vực miền trung từ nay đến cuối năm 2022. Tháng 1/2023 vẫn có khả năng xuất hiện xoáy thuận nhiệt đới trên khu vực Nam Biển Đông có thể ảnh hưởng tới thời tiết các tỉnh phía nam của Việt Nam.
Dự báo tổng lượng mưa tháng 11/2022, khu vực Bắc Trung Bộ cao hơn từ 15-30%; khu vực Trung và Nam Trung Bộ phổ biến cao hơn từ 30-60%, có nơi trên 70% so với TBNN cùng thời kỳ.
Hạnh (T/h)
