Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, các cơn mưa xuất hiện trong khoảng thời gian tháng 4 là mưa chuyển mùa. Một hiện tượng thời tiết dễ nhận thấy trong thời gian chuyển mùa là xen kẽ những ngày mưa là những ngày nắng nóng oi bức có xuất hiện những cơn mưa đột ngột và thường kèm theo lốc xoáy, sấm sét, thậm chí có cả vòi rồng...
Năm 2023 số lượng bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng xuất hiện 12-15 cơn hoạt động trên Biển Ðông, trong đó có khoảng từ 4-7 cơn có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Cần đề phòng những cơn bão, áp thấp nhiệt đới có đường đi phức tạp, hoạt động dồn dập vào các tháng cuối mùa mưa (tháng 11,12) ảnh hưởng đến khu vực Nam Bộ.
Tại TP. Cần Thơ, theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, mùa mưa 2023 sẽ đến trễ hơn so với năm 2022. Từ giữa tháng 4 đã có những trận mưa chuyển mùa, bước sang nửa cuối tháng 4 gió mùa Tây Nam hoạt động ổn định dần, mưa sẽ xuất hiện nhiều trên diện rộng và mùa mưa chính thức bắt đầu từ đầu tháng 5-2023. Dự báo tổng lượng mưa toàn mùa tại TP. Cần Thơ có khả năng ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm, cần chú ý đề phòng giông mạnh kèm theo lốc, sét vào các thời kỳ chuyển mùa, đầu mùa mưa và sau các đợt giảm mưa...
Từ đầu tháng 4 đến nay, TP. Cần Thơ xuất hiện nhiều cơn mưa chuyển mùa, làm mát dịu không khí oi bức. Ðặc biệt, cơn mưa lớn ngày 2-4 kéo dài khoảng 30 phút, làm dịu không khí oi bức, tưới mát ruộng lúa, vườn cây ăn trái. Tuy nhiên, cơn mưa kéo dài gây ngập nghẹt nhiều tuyến đường, con hẻm tại quận Ninh Kiều - trung tâm TP.Cần Thơ.
Nguyên nhân là do nhiều tuyến đường trên địa bàn được xây dựng công trình ngầm; sửa chữa, nâng cấp, mở rộng hệ thống thoát nước thải, nước mưa... Trong đó, có những tuyến đường xây dựng chưa hoàn thành nên xảy ra sự cố ngập khi mưa lớn xuất hiện. Bên cạnh đó, một số tuyến đường có hệ thống thoát nước nhỏ hẹp, bị rác thải che lấp miệng hố ga, cản trở dòng chảy, gây ngập nghẹt.
Trước tình hình này, TP. Cần Thơ đã bắt đầu tăng cường công tác tuyên truyền, chủ động ứng phó với các hiện tượng mưa lớn kèm theo gió mạnh, lốc xoáy, sạt lở bờ sông… Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự - Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PTDS-PCTT&TKCN) TP. Cần Thơ yêu cầu các địa phương tuyên truyền, hướng dẫn người dân chằng chống nhà cửa an toàn để phòng các hiện tượng mưa kèm theo giông, lốc xoáy trong thời điểm đầu mùa mưa, chuyển mùa.
Đồng thời, chặt tỉa cây xanh trên vỉa hè, khu vực gần nhà, nhằm tránh mưa giông đổ ngã gây nguy hiểm; kiểm tra, gia cố các khu vực sạt lở, có nguy cơ sạt lở; khai thông cống rãnh, hạn chế ngập nghẹt do mưa lớn, rác thải lấp kín hố ga thoát nước; tăng cường tuyên truyền, nhắc nhở phụ huynh không cho trẻ em tắm mưa trong những cơn mưa đầu mùa, nhằm tránh tác hại nếu mưa axít có thể xảy ra...
Bên cạnh đó, để phòng tránh sét đánh lúc mưa xuất hiện, khi xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp, các công trình hạ tầng khác, đơn vị và người dân cần phải bố trí các thiết bị chống sét (cột thu lôi). Khi có hiện tượng thời tiết mây giông (chuẩn bị mưa), người dân đang đi ngoài đường hoặc đang làm việc ngoài đồng trống phải khẩn trương về nhà hoặc tìm các nơi trú ẩn an toàn.
Đặc biệt, tuyệt đối không nên trú ẩn tập trung đông người dưới gốc cây cao, địa hình cao, nơi trống trải, đồng thời phải tránh xa các vật dụng làm bằng kim loại như hàng rào sắt, xe đạp, xe gắn máy, cột điện, cột ăngten, cột thu lôi, nông cụ sản xuất... Nếu như cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào, lập tức cúi người xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất...
Theo ông Nguyễn Quý Ninh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Chánh văn phòng Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN TP. Cần Thơ, hiện nay Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN các cấp trên địa bàn đã kiện toàn, công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cũng được xây dựng phù hợp với đặc điểm, tình hình của từng quận, huyện. Hiện nay thời tiết đang chuyển mùa, các địa phương trên địa bàn cần đề phòng, hướng dẫn người dân các biện pháp hạn chế tốc mái nhà cửa, công trình xây dựng ảnh hưởng do lốc xoáy, phòng tránh bị sét đánh trúng, nhất là hạn chế lao động ngoài đồng trống khi trời sắp mưa giông…
“Ðể chủ động phòng tránh thiên tai, các địa phương cần thực hiện nghiêm các yêu cầu của Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN thành phố, đặc biệt chủ động kiểm tra, gia cố các công trình, chằng chống nhà cửa, nhất là đối với các nhà cấp 4, nhà mái tôn, vách lá; tổ chức chặt tỉa cây xanh trên vỉa hè, hạn chế đổ ngã gây nguy hiểm; không lao động ngoài đồng trống khi mưa, sấm sét xuất hiện...”, ông Nguyễn Quý Ninh nhận định.
Năm 2022, trên địa bàn TP. Cần Thơ xảy ra 42 đợt mưa lớn kèm theo giông lốc ở quận Cái Răng, Ô Môn, Thốt Nốt và các huyện Cờ Ðỏ, Phong Ðiền, Thới Lai, Vĩnh Thạnh, làm sập 23 căn nhà, 113 căn nhà tốc mái và ảnh hưởng, thiệt hại khoảng 2,588 tỉ đồng; xuất hiện 1 đợt sét đánh tại xã Trường Long, huyện Phong Ðiền làm chết 1 người, bị thương 1 người...
Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN TP. Cần Thơ và các địa phương đã kịp thời huy động lực lượng, hỗ trợ chi phí cho các hộ dân bị ảnh hưởng thiên tai khắc phục hậu quả.
Yến Thanh