Theo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, ung thư vẫn luôn là vấn đề sức khỏe được quan tâm hàng đầu trên toàn cầu. Việt Nam là một trong những nước thuộc nhóm có tỷ lệ mắc cao (97,3 – 111,9/100.000 dân). Năm 2020, ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư.
Theo thống kê tại Việt Nam, cứ 100.000 người thì có 159 người được chẩn đoán mắc ung thư và 106 người tử vong do ung thư. Tỷ lệ mắc ung thư mới tại Việt Nam đã tăng lên 9 bậc, xếp thứ 90/185 quốc gia, trong đó tỷ lệ tử vong do ung thư tăng 6 bậc, xếp thứ 50/185 quốc gia so với ghi nhận của năm 2018.
Riêng tại TP Hồ Chí Minh, theo số liệu ghi nhận ung thư quần thể (do Bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh làm đầu mối) cho thấy số trường hợp ung thư trong năm 2017 đã lên đến con số trên 11.000 người (11.292 người), trong đó nam giới là 5.014 và nữ giới là 6.278.
Bên cạnh tình trạng quá tải do Bệnh viện Ung Bướu xuống cấp, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho rằng, công tác phòng, chống ung thư trên địa bàn thành phố trong thời gian qua chưa được triển khai hiệu quả do còn gặp không ít khó khăn. Cụ thể như việc phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn còn phổ biến, nguyên nhân của việc này có thể là do các hoạt động tầm soát phát hiện sớm ung thư còn dàn trải, chưa tập trung nguồn lực đầu tư.
Chương trình tầm soát phát hiện sớm, nếu có, chủ yếu được thực hiện ở nhiều bệnh viện trên địa bàn TP Hồ Chí Minh cho người dân có nhu cầu nhưng rất ít chương trình tầm soát phát hiện sớm ung thư được thực hiện trong cộng đồng.
Năng lực chẩn đoán và điều trị ung thư hiện nay không đồng đều giữa các tuyến chuyên môn. Bệnh nhân có xu hướng tập trung về các bệnh viện tuyến cuối gây quá tải bệnh viện và kéo dài thời gian chờ điều trị.
Hoạt động chăm sóc giảm nhẹ bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối đời tại TP Hồ Chí Minh cũng đã được đẩy mạnh nhưng chủ yếu tại các cơ sở y tế tuyến trên. Việc cung ứng thuốc, vật tư y tế cho chăm sóc giảm nhẹ tại tuyến y tế cơ sở, nhất là thuốc giảm đau morphin dùng trong ung thư còn gặp nhiều khó khăn.
Một buổi sinh hoạt chuyên đề cho bệnh nhân ung thư tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: báo Nhân Dân
Theo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, thật thiếu sót nếu chỉ quan tâm đầu tư cho hoạt động chẩn đoán và điều trị. Qua đó, ngành y tế xác định rõ việc xây dựng chiến lược phòng, chống ung thư với các hoạt động trọng tâm được triển khai đồng bộ là nhiệm vụ và trách nhiệm của ngành y tế.
Do đó, TP Hồ Chí Minh đã dự thảo chiến lược phòng, chống ung thư được các chuyên gia về ung thư của Thành phố biên soạn với 6 giải pháp, cụ thể gồm:
Giải pháp đầu tiên là triển khai hiệu quả các giải pháp truyền thông, giáo dục sức khỏe, tiêm ngừa vaccine trong phòng ngừa ung thư.
Giáp pháp thứ 2 là triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng tỷ lệ tầm soát phát hiện sớm bệnh lý ung thư trong cộng đồng, bao gồm cả chương trình quản lý bệnh không lây nhiễm của WHO tại tuyến y tế cơ sở (Chương trình WHO PEN) và nghiên cứu triển khai trung tâm tầm soát và phát hiện sớm ung thư bằng công nghệ cao (mô hình Ningen dock của Nhật Bản).
Giải pháp thứ 3 là xây dựng và củng cố mạng lưới y tế về chẩn đoán, điều trị ung thư rộng khắp từ tuyến y tế cơ sở đến các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa trên địa bàn thành phố; xây dựng, hoàn thiện đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị nhằm phát triển kỹ thuật chuyên sâu trong điều trị ung thư tại các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến cuối.
Giải pháp thứ 4 là xây dựng, hoàn thiện mạng lưới chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư trong cộng đồng
Giải pháp thứ 5 là chuyển đổi số trong công tác báo cáo, giám sát các trường hợp bệnh nhằm quản lý dữ liệu bệnh nhân ung thư, từng bước hình thành bản đồ điều trị ung thư tại thành phố.
Giải pháp cuối cùng là đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống ung thư.
Hạnh (T/h)
