Chế độ hưu trí là cốt lõi của chính sách BHXH nhằm đảm bảo an sinh lâu dài cho người lao động khi hết tuổi lao động. Lương hưu sẽ giúp người lao động khi về già vơi đi nhiều nỗi lo về tiền bạc. Đây được coi là nguồn thu nhập ổn định nhất giúp người lao động yên tâm dưỡng già, bảo đảm cuộc sống tốt hơn mà không phụ thuộc vào con cháu.
Nhiều mô hình an sinh
Hưởng ứng phong trào thi đua yêu nước của ngành BHXH Việt Nam, thời gian qua, các địa phương đã sáng tạo triển khai, nhân rộng nhiều mô hình, giải pháp hay, hữu ích; nhiều gương điển hình tiêu biểu đã đóng góp tích cực cho công tác an sinh xã hội với những việc làm cụ thể, thiết thực, mang giá trị thực tiễn cao… giúp người dân hiểu đúng, hiểu sâu để chủ động, tích cực tham gia BHXH, BHYT.
Tại huyện Châu Thành, BHXH tỉnh Long An triển khai mô hình “Nuôi heo đất tiết kiệm tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình” được người dân tích cực tham gia, hưởng ứng. Cùng với BHXH huyện, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội người cao tuổi… đã phối hợp thành lập các tổ tại các xã và tặng heo đất, phát động mỗi hội viên tiết kiệm tiền chợ ít nhất 10.000 đồng/ngày để tham gia BHXH tự nguyện, 3.000 đồng/ngày để tham gia BHYT. Đến tháng 5/2023, mô hình này đã được nhân rộng tại 13/13 xã, thị trấn với 1.352 thành viên, trong đó 548 thành viên tham gia BHXH tự nguyện và 794 thành viên tham gia BHYT hộ gia đình. Tổng số tiền hội viên tiết kiệm được để tham gia BHXH tự nguyện, BHYT là hơn 1 tỷ đồng.
Thông qua việc tổ chức mô hình “Nuôi heo đất tiết kiệm tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình”, chính sách BHXH, BHYT thực sự được lan tỏa tới các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn. Qua đó, làm thay đổi nhận thức, hành động và thói quen của người dân, chủ động tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình để đảm bảo an sinh, ổn định cuộc sống. Tính đến ngày 31/5/2023, số người tham gia BHYT của huyện Châu Thành đạt tỉ lệ bao phủ 96,5% dân số toàn huyện; số người tham gia BHXH tự nguyện là 1.958 người, đạt 87,1% chỉ tiêu được giao năm 2023.
Một trong những mô hình đem lại hiệu quả cao, thu hút người tham gia BHXH, BHYT là mô hình "vườn rau an sinh", “tiết kiệm an sinh” của BHXH huyện Thạch Hà (BHXH tỉnh Hà Tĩnh). Để triển khai mô hình, BHXH huyện phối hợp với Hội Liên hiệp phụ nữ huyện thành lập câu lạc bộ, tập hợp những người làm vườn có thu nhập từ nguồn bán rau để tham gia BHXH tự nguyện. Không chỉ chủ động tham gia BHXH, các hội viên còn tích cực tuyên truyền, chia sẻ thông tin về BHXH, BHYT để vận động, khuyến khích người thân, bạn bè cùng tham gia. Nhờ đó, số lượng hội viên của câu lạc bộ ngày càng tăng. Hầu hết hội viên tham gia BHXH liên tục, bền vững để mong tuổi già được an nhàn nhờ có lương hưu và thẻ BHYT chăm sóc sức khỏe.
Với hiệu quả đem lại, mô hình “vườn rau an sinh”, “tiết kiệm an sinh” được đánh giá là một trong những hình thức đổi mới công tác tuyên truyền, đóng góp tích cực cho công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT trên địa bàn. Nhờ đó, năm 2022, số người tham gia BHXH tự nguyện của huyện Thạch Hà tăng 3.597 người so với năm 2020, đưa tỷ lệ lao động trong độ tuổi tham gia BHXH tự nguyện của huyện đạt 9,1%, gấp 3,6 lần mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Tỷ lệ này đưa Thạch Hà trở thành huyện có số người tham gia BHXH tự nguyện lớn nhất của tỉnh Hà Tĩnh, với gần 7.000 người tham gia (chiếm 13% tổng số người tham gia toàn tỉnh).
Gương sáng trong thực hiện an sinh xã hội
Bên cạnh các tập thể điển hình tiên tiến, nhiều cá nhân trở thành tấm gương sáng về sự năng động, sáng tạo, nhiệt huyết, hết lòng vì sự nghiệp đảm bảo an sinh xã hội. Chị Đinh Thúy Ngà (BHXH huyện Lộc Bình, BHXH tỉnh Lạng Sơn) là một trong những người tâm huyết như thế. Bằng việc thực hiện các giải pháp phát triển người tham gia BHXH tự nguyện, năm 2021, chị Ngà đã phát triển được 104/341 người tham gia tăng mới của toàn huyện (chiếm 30% tổng toàn huyện); năm 2022, phát triển được 126/475 người tham gia tăng mới (chiếm 26,5% tổng toàn huyện).
Để chính sách BHXH tự nguyện đến gần và hấp dẫn hơn với người dân, chị Đỗ Thị Bích Hoa (Phòng Truyền thông, BHXH tỉnh Quảng Nam) đã tham mưu đổi mới tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện thông qua nghệ thuật sân khấu dân gian “Bài chòi”, một loại hình nghệ thuật dân ca đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Mỗi buổi tuyên truyền đã thu hút khoảng 300 đến 500 người xem, đặc biệt có buổi thu hút cả ngàn người. Đến nay, đã có khoảng hơn 8.000 người được tuyên truyền, hiểu sâu hơn về chính sách BHXH thông qua hình thức truyền thông mới này, góp phần vào kết quả chung của toàn tỉnh. Năm 2022, tỉnh Quảng Nam đã phát triển gần 7.000 người tăng mới, giúp BHXH tỉnh hoàn thành vượt mức chỉ tiêu về phát triển người tham gia BHXH tự nguyện.
Ở lĩnh vực CNTT, chuyển đổi số, anh Nguyễn Quang Thuận (Phòng Công nghệ thông tin, BHXH tỉnh Quảng Bình) có 02 sáng kiến cấp Ngành được đánh giá hiệu quả, áp dụng trong toàn Ngành. Với các sáng kiến này, đã giúp cho người dân khi đi khám chữa bệnh BHYT trên địa bàn tỉnh Quảng Bình có thể sử dụng mạng không dây có kết nối Internet được trang bị, cấp miễn phí tại các cơ sở y tế để đăng nhập ứng dụng VssID và xuất trình thẻ BHYT điện tử trên ứng dụng này, từ đó giúp việc đăng ký khám chữa bệnh BHYT được nhanh, gọn, tiện lợi.
Đến tháng 5/2023, tỉnh Quảng Bình đã có 100% cơ sở khám chữa bệnh BHYT thực hiện khám chữa bệnh BHYT bằng căn cước công dân gắn chíp. Số lượt tra cứu thành công là 219.443 lượt, đứng thứ 4 toàn quốc về tỷ lệ tra cứu thành công. Với kết quả đó, Quảng Bình là tỉnh đầu tiên của cả nước triển khai mô hình "Đón tiếp người bệnh đăng ký vào khám chữa bệnh BHYT bằng căn cước công dân gắn chip tích hợp xác thực sinh trắc" tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân khi đi khám chữa bệnh BHYT; góp phần hạn chế ngăn chặn việc trục lợi quỹ BHYT.
Thêm chính sách thu hút người lao động tham gia
Có thể khẳng định, từ các phong trào thi đua của ngành BHXH Việt Nam, nhiều gương tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến được phát hiện, nhân rộng, lan tỏa trong toàn Ngành. Các tập thể, cá nhân điển hình tập trung ở tất cả các lĩnh vực công tác trọng tâm của Ngành như: phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN; công tác thu, giảm nợ, quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT; quản lý quỹ khám chữa bệnh BHYT; ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số; triển khai VssID - BHXH số… đã góp phần tích cực thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của toàn Ngành, từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ, hướng tới mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân.
Với nhiều người, tuổi già bây giờ không còn là gánh nặng bởi họ đã thu về trái ngọt từ quyết định tham gia đóng thêm BHXH tự nguyện cho những năm còn thiếu và hưởng lương hưu để ổn định cuộc sống. Ngoài lương hưu đủ trang trải cuộc sống, những người về hưu còn được cấp thẻ BHYT miễn phí với mức hưởng 95% để đi khám chữa bệnh những lúc trái gió trở trời mà không phải lo tốn kém chi phí.
Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển khẳng định, chính sách BHXH đã từng bước khẳng định và phát huy vai trò trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải những rủi ro trong cuộc sống. Do đó, phát triển BHXH sẽ là tiền đề và điều kiện để thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, góp phần phát triển kinh tế-xã hội đất nước.
Cũng theo ông Hiển, trong thời gian qua, số người lao động rút BHXH một lần gia tăng - đang nhận được nhiều sự quan tâm của xã hội, đòi hỏi cần sửa đổi, bổ sung các luật liên quan nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập. "Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 và năm 2024, Luật BHXH (sửa đổi) sẽ được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023) và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 7- tháng 5/2024. Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) sẽ có rất nhiều điểm mới, đặc biệt có chính sách thu hút lao động tham gia BHXH…", ông Hiển nhấn mạnh.
