Nguyên nhân ban đầu được xác định do thời tiết nắng nóng làm tiêu thụ điện tăng cao và một số tổ máy phát điện bị sự cố gây dao động điện áp, sau đó gây gián đoạn cung cấp điện tới một số khách hàng ở phía Bắc.
Ngay sau khi sự cố xảy ra, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia đã tích cực phối hợp với các đơn vị vận hành nguồn và lưới điện khắc phục sự cố, khôi phục cung cấp điện trở lại nhanh nhất cho khách hàng. Tới 15 giờ ngày 4/7, toàn bộ các khách hàng bị gián đoạn cung cấp điện đã được khôi phục cung cấp điện và hệ thống điện miền Bắc vận hành ổn định trở lại.
Trước đó, EVN đã đưa ra cảnh báo diễn biến thời tiết nắng nóng gay gắt diện rộng ở miền Bắc và miền Trung từ giữa tháng 6 trở lại đây đã làm tiêu thụ điện của toàn quốc và miền Bắc tăng rất mạnh. Công suất tiêu thụ điện toàn quốc thiết lập mức đỉnh kỷ lục mới.
Nắng nóng kéo dài làm tiêu thụ điện trong sinh hoạt tăng rất cao, phần lớn do sử dụng nhiều thiết bị làm mát như điều hòa nhiệt độ. Điều này cũng dẫn đến nguy cơ cao xảy ra sự cố lưới điện cục bộ do phải vận hành đầy tải, quá tải ở nhiều thời điểm.
Để hạn chế nguy cơ xảy ra sự cố cục bộ trên lưới điện cũng như trong mỗi gia đình, EVN khuyến cáo người dân, các cơ quan công sở và nơi sản xuất cần chú ý sử dụng điện an toàn, tiết kiệm, đặc biệt vào các giờ cao điểm trưa và tối, cụ thể là buổi trưa từ 11 giờ 30 đến 14 giờ 30, buổi tối từ 20 giờ đến 22 giờ. Đồng thời chú ý sử dụng hợp lý điều hoà nhiệt độ (đặt ở mức 26 - 27 độ C trở lên, sử dụng kết hợp với quạt) và chú ý không nên sử dụng đồng thời nhiều thiết bị điện có công suất lớn.
Theo EVN, trong bối cảnh giá nhiên liệu đầu vào cho sản xuất điện trong vài tháng trở lại đây tăng rất cao (như than, khí, dầu ….) thì việc sử dụng điện tiết kiệm lại càng rất cần thiết và hết sức có ý nghĩa, góp phần giảm bớt chi phí vận hành cho toàn hệ thống.