Lãnh tụ Cuba Fidel Castro, vị tổng tư lệnh, một nhà lãnh đạo kiệt xuất và cũng là một người đồng chí thân thiết, người bạn lớn của nhân dân Việt Nam. Đó là chia sẻ của bao thế hệ người Việt Nam, trong đó có những người may mắn được gặp, được làm việc, được nghe và được nói về ông.
Hòn đảo tự do và hiên ngang
Cuba chỉ là một đảo quốc nhỏ trên thế giới, nhưng những gì mà Fidel Castro đã làm được ở Cuba và với Cuba trong cuộc đời của mình đã giúp ông trở thành biểu tượng của cả một thời đại. Thời thế tạo nên anh hùng. Nhưng người anh hùng cũng phải có được những tố chất và phẩm cách, năng lực và trí tuệ, bản lĩnh và tầm nhìn cần thiết thì mới có thể tận dụng được thời thế để trở thành anh hùng. Fidel Castro đã thể hiện tất cả những điều ấy khi cùng các đồng chí của mình tiến hành thành công cuộc cách mạng ở Cuba và mở ra thời kỳ tự do và độc lập cho Cuba năm 1959 bất chấp mọi chính sách thù địch và tất cả những hành động chống phá của Mỹ và phương Tây.
Bản thân Fidel đã trụ vững trước bao cuộc ám sát do CIA tiến hành. Ông lãnh đạo lực lượng vũ trang và an ninh Cuba đập tan cuộc xâm lược ở vịnh Con Lợn do lực lượng lưu vong (được CIA huấn luyện và quân đội Mỹ hỗ trợ) tiến hành, qua đó một lần nữa giữ vững chế độ, giữ vững thành quả cách mạng. Tiếp đó phương Tây tiếp tục cuộc chiến tuyên truyền và cấm vận hòng làm suy yếu, tiến tới bóp chết nhà nước Cuba. Nhưng mọi mưu đồ đó vẫn không đánh gục được một Fidel Castro mạnh mẽ, kiên trung, đầy hào sảng và cũng rất hào hoa. Dưới sự lãnh đạo của Fidel, Cuba tựa như một chàng David nhỏ bé hiên ngang trước gã khổng lồ Goliath.
Sau hơn nửa thế kỷ dùng mọi cách, cả về quân sự lẫn chính trị và quân sự, mà vẫn không lật đổ được chính thể mới ở Cuba và không khuất phục được Fidel Castro, Mỹ đã phải dần bình thường hoá và cải thiện quan hệ với Cuba. Rất nhiều dân tộc ở các châu lục trên thế giới trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của mình đã luôn hướng về Cuba và Fidel Castro để kiên định niềm tin vào tính tất thắng của sự nghiệp cách mạng của mình, để vượt qua những phút giây trong hoài nghi và giao động, những tháng năm dài khó khăn và gian khổ, những cạm bẫy và cám dỗ của kẻ thù. Fidel Castro vì thế có uy tín và ảnh hưởng ở tầm vóc thời đại. Fidel Castro luôn dành cho Việt Nam tình cảm đặc biệt và Việt Nam cũng luôn dành cho Fidel Castro và đất nước Cuba tình cảm đặc biệt.
Nguồn cảm hứng tiếp sức cho nhân dân Việt Nam
Cuba chính là nước đầu tiên công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 12/1961), nước đầu tiên lập Ủy ban đoàn kết với Việt Nam (tháng 9/1963), và nước lập sứ quán bên cạnh Mặt trận Giải phóng (tháng 7/1967). Cuba lấy năm 1967 làm “Năm Việt Nam anh hùng”, rồi lấy ngày 28/8/1972 làm “Ngày đê điều” sau khi Mỹ mở chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân, nhằm vào cả hệ thống đê điều của miền Bắc Việt Nam. Khi ấy, Fidel khẳng định, tình đoàn kết của Cuba và niềm tin của Cuba vào nhân dân và lãnh đạo Việt Nam là “vô điều kiện và tuyệt đối”.
Những năm 1960, Cuba gặp khó khăn về kinh tế khi Mỹ bắt đầu cấm vận nước này. Khi có kẻ xấu “tố” Cuba gửi đường sữa cho Việt Nam trong lúc người dân Cuba thiếu thốn những thứ này, Fidel Castro đã đăng đàn phát biểu với hàng chục vạn quần chúng tại Thủ đô Cuba rằng: “Điều đáng tiếc là chúng ta không có đủ đường sữa để gửi cho nhân dân Việt Nam”. Ông thậm chí nhấn mạnh: “Cả máu chúng ta cũng sẵn sàng hiến dâng cho nhân dân Việt Nam”. Và một điều đặc biệt nữa là vào tháng 9/1973, đích thân lãnh tụ Cuba Fidel Castro đã tới thăm khu giải phóng của Việt Nam ở tuyến lửa Quảng Trị. Chiến tranh Việt Nam lúc đó vẫn đang khốc liệt và còn kéo dài thêm 2 năm nữa.
Những người Việt Nam nào có điều kiện tiếp xúc với Fidel đều có nhận xét ông rất nhân hậu, gần gũi, không chút khoảng cách với người dân Việt Nam, luôn hết mình ủng hộ phong trào cách mạng Việt Nam cũng giống như ủng hộ phong trào đấu tranh vì tự do ở châu Mỹ Latin và châu Phi.
Lãnh tụ Fidel Castro là lãnh đạo nước ngoài cấp nhà nước đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam khi chiến tranh chưa kết thúc. Hình ảnh ông Fidel cao lớn mặc quân phục phất cao cờ của quân giải phóng, đứng sát bên bộ đội Việt Nam có giá trị khích lệ rất lớn đối với đồng bào, chiến sĩ cả nước ta khi ấy.
Cuba đã tặng Việt Nam các công trình trọng điểm có tổng trị giá lên tới khoảng 80 triệu USD, gồm khách sạn Thắng Lợi (ở Hồ Tây, Hà Nội), Bệnh viện Việt Nam-Cuba (ở Quảng Bình), đường Xuân Mai-Sơn Tây, trại bò giống Ba Vì và xí nghiệp gà Lương Mỹ. Ngoài ra, Cuba còn tặng bò giống và gà giống cho Việt Nam, đồng thời cử chuyên gia về cầu đường sang Việt Nam mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh, giúp đào tạo nhiều sinh viên Việt Nam… Bản thân Fidel Castro trên cương vị lãnh đạo của nhà nước Cuba sau này còn tới thăm Việt Nam thêm hai lần nữa, vào năm 1995 và 2003. Các sự kiện này cho thấy tình cảm chân thành từ con tim của Fidel Castro nói riêng và nhân dân Cuba nói chung dành cho Việt Nam. Bằng cả lời nói và hành động, Cuba và Fidel Castro đã coi cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam như của chính mình, xem việc giúp Việt Nam như giúp chính mình.
