Dự khai mạc có Bí thư Trung ương Đảng – Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa và các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang; Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi.
Phát biểu chào mừng diễn đàn, ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP.HCM, bày tỏ, Hội Báo toàn quốc 2024 được tổ chức tại thành phố là sự kiện rất có ý nghĩa không chỉ đối với báo giới, mà còn với sự phát triển kinh tế - xã hội của TPHCM.
TP.HCM luôn đánh giá cao sự đóng góp của báo chí vào sự phát triển của thành phố, luôn xem lực lượng báo chí cách mạng là lực lượng quan trọng, không phân biệt báo chí Trung ương hay thành phố.
Theo ông Phan Văn Mãi, TP.HCM là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa xã hội của cả nước, là đầu tàu, là cực tăng trưởng của vùng kinh tế trọng điểm. Thế nhưng, những năm gần đây, vai trò đầu tàu này đang suy giảm.
Ông Phan Văn Mãi phân tích, thành phố có 3 điểm nghẽn, cũng chính là 3 đột phá chiến lược của thành phố, đó là về thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực. Do vậy cần phải tháo gỡ được những điểm nghẽn này.
Bên cạnh đó, TP.HCM với độ mở rất lớn, song song với kinh tế khu vực và thế giới, do đó sự chuyển động của kinh tế khu vực và thế giới sẽ tác động gần như ngay tức khắc đối với kinh tế xã hội của TP. Do đó, đặt ra vấn đề làm sao dự báo, nâng cao năng lực thích ứng, năng lực chống chịu của kinh tế TP. Ngoài ra còn có các hạn chế nội tại như kết cấu đô thị, tập trung dân số, những bất cập về bố trí dân cư cũng là những yếu tố cản trở, kìm hãm sự phát triển của TP.
Chủ tịch UBND TP.HCM mong muốn, nhận được sự đồng hành, góp ý của đội ngũ báo chí để trong quá trình giải quyết các điểm nghẽn, để TP thực hiện tốt vai trò đầu tàu của cả nước: “Chúng tôi cũng rất mong muốn các cơ quan báo chí, anh chị em nhà báo bằng kinh nghiệm của mình có thể phân tích thêm, gợi ý thêm để làm sao chúng ta khơi gợi được những động lực bên trong sự năng động, sáng tạo cho cái sự phát triển của thành phố, của đất nước, nhưng vẫn n đảm bảo được tuân thủ. Hoặc những cái kết quả từ thực tiễn đó sẽ nhanh chóng được tổng kết và sẽ được pháp lý hóa, thể chế hóa”.
Phát biểu tại phiên thảo luận toàn thể, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, công nghệ số đã tạo ra sự thay đổi căn bản trong lĩnh vực báo chí và truyền thông, do đó báo chí phải thích nghi và đổi mới để tương thích với xu hướng này. Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nhấn mạnh, không gian mạng đang trở thành trận địa chính của báo chí, nơi mà thắng lợi hoặc thất bại được quyết định. Để phát triển, báo chí cần mở rộng phạm vi hoạt động và cung cấp thông tin sâu sắc hơn, bao gồm phân tích, diễn giải và giải pháp cho các vấn đề quan trọng.
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, độc giả mong muốn biết những gì ở phía sau qua những luồng tin tức. Đó có thể là một sự diễn giải, phân tích hoặc bình luận tin tức, cũng có thể là một cái nhìn đa chiều, một sự thấu hiểu sâu sắc về trí tuệ, một sự diễn giải thú vị, đầy tính gợi mở, hoặc một giải pháp cho những vấn đề của đất nước.
Tham luận tại diễn đàn, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh chỉ rõ xu hướng phát triển cũng như bức tranh toàn diện của nền báo chí Việt Nam hiện nay. Đồng thời cũng thẳng thắn chỉ ra những thách thức cũng như cơ hội lớn mà báo chí Việt Nam nói riêng, báo chí thế giới nói chung đang phải đối mặt.
Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí cũng cần tìm ra thị trường ngách, thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới. Cần xác định rõ đối tượng độc giả để có thể phát triển những mô hình kinh tế báo chí với biên lợi nhuận cao, người dùng trung thành hoặc mối quan hệ trực tiếp với các nhà quảng cáo cụ thể mà không bị lệ thuộc vào các nền tảng công nghệ.
Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cũng nhấn mạnh, đã đến lúc cần kéo độc giả trở lại với website của báo chí; đồng thời, báo in cần được nâng niu và đối xử như một sản phẩm cao cấp, mang lại những thông tin giá trị với chiều sâu cùng sự hiểu biết mà chỉ con người mới có thể mang lại.
Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng, các cơ quan báo chí cần phải thúc đẩy để ban hành những quy định pháp lý nhằm bảo vệ tài sản trí tuệ của báo chí, để không bị sử dụng và phân tích bởi các hệ thống AI mà không có sự chấp thuận và không có đền bù tài chính thỏa đáng.
Diễn đàn Báo chí toàn quốc diễn ra trong 2 ngày (15 - 16/3) với các hoạt động nghiệp vụ quy mô, tầm vóc, cùng sự tham dự của hơn 60 diễn giả là các nhà báo dạn dày kinh nghiệm, lãnh đạo cơ quan báo chí hàng đầu Việt Nam, các chuyên gia truyền thông quốc tế uy tín.
