Khởi nghiệp từ nghề nuôi dế

Tạp Chí Nhân Đạo
Mồ côi cha mẹ khi mới 6 tháng tuổi, La Văn Quý, bản Phiêng Nèn, xã Mường Giàng, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La đã vượt lên chiến thắng số phận, cố gắng học hỏi và quyết chí khởi nghiệp thành công với nghề nuôi dế. Loài côn trùng nhỏ bé này đã mang lại cho Quý khoản lãi từ 10-15 triệu đồng/tháng.

Khởi nghiệp trong  căn phòng trọ chật hẹp
Tháng  6/2017,  tốt  nghiệp  chuyên ngành Giáo dục chính trị của Trường Đại học Tây Bắc, không xin được việc theo chuyên ngành đã học, Quý xin vào làm việc  cho  một  doanh  nghiệp  tư  nhân nhưng luôn nung nấu ý định tự lập. Qua tìm hiểu thông tin trên mạng internet, thấy dế mèn dễ nuôi, vốn đầu tư ít, lợi nhuận khá, hợp với điều kiện của một sinh viên mới ra trường, do vậy Quý quyết định lên ý tưởng khởi nghiệp từ mô hình này. Với số vốn gần 1  triệu  đồng  ít  ỏi,  Quý  mua  5  khay trứng  dế  giống  về  nuôi  thử.  Căn phòng trọ chật hẹp của Quý trở thành nơi cho ra đời những con dế thương phẩm đầu tiên, mang lại cho Quý một khoản thu đáng kể.

La Văn Quý trình bày ý tưởng Dự án “Phát triển các sản phẩm từ dế gắn với tài nguyên bản địa, dựa trên ứng dụng công  nghệ  chế  biến"
Thành công ban đầu thôi thúc Quý mở rộng quy mô sản xuất. Tuy nhiên, con  đường  khởi  nghiệp  không  ít chông gai đối với một thanh niên trẻ mới ra trường, vốn hạn hẹp, không có đất để xây dựng chuồng trại. Sau một thời  gian  loay  hoay  tìm  đường,  Quý quyết định quay về bày tỏ ý tưởng của mình  với Trường  Đại  học Tây  Bắc  và được  lãnh  đạo  nhà  trường  tạo  điều kiện cho thuê trại nuôi lợn đang bỏ không ở khu thực nghiệm với giá rẻ. Từ đây, Quý vay mượn đầu tư nuôi 20 ô dế, mua thêm 10 khay trứng giống.
Bắt đầu nuôi nhiều thì Quý lại thất bại vì thiếu kinh nghiệm. Dế chết gần hết do điều kiện nhiệt độ ở chuồng lợn không thích hợp, liều lượng cho dế ăn chưa đúng cách, không phù hợp từng thời kỳ sinh trưởng... Không nản, Quý xin nhà trường cho chuyển đàn dế về nhà kính, nơi có nhiệt độ phù hợp để dế sinh trưởng, phát triển. Làm tới đâu, mày mò, học hỏi tới đó, kinh nghiệm Quý tích lũy được ngày càng dày lên theo thời gian. Từ khâu mua dế, chăm dế, rồi tìm thị trường tiêu thụ, đều một mình Quý thực hiện. Nhiều lúc cảm thấy mệt, nhưng quyết tâm đã khiến Quý không nản lòng.
Mô hình nuôi dế của Quý được nhiều bạn trẻ tới tham quan, học tập
  Quyết tâm và luôn  sáng tạo
 “Nuôi dế không tốn nhiều công và cũng  không  đòi  hỏi  khắt  khe  về  kỹ thuật. Chỉ cần cho dế ăn uống thức ăn sạch sẽ thì chúng sẽ sinh trưởng, phát triển  tốt.  Nuôi  dế  phải  đảm  bảo  “3 sạch” (thức ăn sạch, nước uống sạch và vệ sinh chuồng trại sạch), thỉnh thoảng phun sương để tăng độ ẩm, tạo môi trường  hoang  dã  cho  dế  trú  ẩn  tự nhiên”, Quý chia sẻ.
Mỗi ngày Quý cho dế ăn 2 bữa, thức ăn chủ yếu là rau xanh các loại như: Rau muống, rau khoai lang, rau sắn và cám ngô, thỉnh thoảng, ăn bổ sung ít cám gà. Khoảng 2 tuần, Quý lại vệ sinh chuồng  nuôi  dế  1  lần,  đảm  bảo chuồng luôn sạch sẽ, giúp cho đàn dế sinh trưởng tốt, khỏe mạnh, hạn chế dịch bệnh xảy ra.
Dế nuôi phát triển nhanh vào mùa hè,  những  đàn  dế  đến  chu  kỳ  đẻ trứng  (khoảng  40  ngày)  sẽ  được chuyển đến chuồng riêng. Từ lúc dế nở thành con non cho đến khi được thu  hoạch  dế  bán  ra  thị  trường khoảng 45 ngày. Nếu bán cho khách làm thức ăn cho chim cảnh thì thời gian ngắn hơn, chỉ khoảng 30 ngày là bán được. Mỗi ô nuôi dế thu được 4 -5kg dế thương phẩm. Không chỉ nuôi dế, Quý còn sơ chế dế đông lạnh cung cấp cho các nhà hàng,  quán  ẩm  thực  ở  các  huyện Quỳnh  Nhai,  Sông  Mã,  Yên  Châu, TP.Sơn  La;  Cung  cấp  nguồn  trứng giống, chia sẻ kỹ thuật cho nhiều hộ dân có nhu cầu nuôi dế trên địa bàn tỉnh Sơn La. Hiện giờ, mỗi tháng Quý xuất bán hơn 100kg dế thương phẩm và  dế  sơ  chế  đông  lạnh  với  giá  từ 130.000  -  150.000đồng/kg,  trứng  dế giống 200.000 đồng/khay...
Quý giới thiệu các sản phẩm được chế biến từ dế
Để đa dạng hóa sản phẩm, Quý còn nghiên  cứu  chế  biến  khô  dế  ăn  liền, khẩu xén vị dế, mắm dế, phồng tôm vị dế, bánh dế... Đây là các sản phẩm từ dế được người tiêu dùng quan tâm bởi gia vị mang đặc trưng vùng Tây Bắc với mắc khén, hom mu chưn, nước măng chua... 
Tại cuộc thi “Ý tưởng, sáng tạo khởi nghiệp”  thanh  niên  tỉnh  Sơn  La  năm 2019 do Tỉnh đoàn tổ chức, ý tưởng, Dự án “Phát triển các sản phẩm từ dế gắn với tài nguyên bản địa, dựa trên ứng dụng  công  nghệ  chế  biến”  của  Quý được Ban tổ chức lựa chọn là 1 trong 5 dự án, ý tưởng sáng tạo có tính khả thi và nhận được hỗ trợ 50 triệu đồng. Dự án đã lọt tốp 29 dự án tiêu biểu nhất tham gia chung kết toàn quốc cuộc thi Dự án Khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông  thôn  năm  2019  do  Ban  Thanh niên nông thôn phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA), Trung tâm Hỗ trợ phát triển thanh niên nông thôn tổ chức. La Văn  Quý  đang  ấp  ủ  ý  định  mở rộng mô hình chăn thả dế và chế biến dế, tiến tới hình thành hợp tác xã vào năm 2020, rồi hình thành chuỗi liên kết chăn thả dế và chế biến dế, thông qua đó tạo công ăn việc làm cho bà con dân tộc quanh vùng và đưa sản phẩm đến các thị trường lớn hơn.
Nguyệt Hà