Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi hôm 24/9 tuyên bố tiến hành cuộc điều tra luận tội chính thức đối với Tổng thống Donald Trump, sau áp lực gia tăng từ các thành viên đảng Dân chủ. Tuyên bố đẩy nước Mỹ, vốn đã bị chia rẽ sâu sắc, vào cuộc xung đột năm bầu cử giữa quốc hội và tổng thống.
Cuộc điều tra xoay quanh liệu ông Trump có lạm dụng quyền lực tổng thống và tìm kiếm sự trợ giúp của nước ngoài để làm suy yếu đối thủ Joe Biden.
Bà Pelosi nói những hành động như vậy là "sự phản bội lời tuyên thệ nhậm chức".
"Tổng thống phải chịu trách nhiệm. Không ai được đứng trên luật pháp", chủ tịch Hạ viện nói trong tuyên bố hôm 24/9.
Cuộc trò chuyện và lá thư tố cáo
Tuyên bố ngắn gọn của bà Pelosi được đưa ra sau khi ông Trump bị cáo buộc gây áp lực buộc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky điều tra cựu phó tổng thống Joe Biden và con trai ông, trong khi ông Trump đang nắm giữ gần 400 triệu USD viện trợ quân sự cho Ukraine.
Tổng thống Trump đã gọi việc phe Dân chủ điều tra vấn đề này là một "cuộc săn phù thủy" nhưng thừa nhận có thảo luận về ông Biden và "sự tham nhũng" trong một cuộc điện đàm với ông Zelensky vào ngày 25/7.
"Chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện rất tuyệt", ông Trump nói hôm 22/9. "Phần lớn đó là thực tế rằng chúng tôi không muốn những người như Phó tổng thống Joe Biden và con trai ông ta mang đến thêm tham nhũng cho Ukraine".
Ông Biden đã ra tuyên bố hôm 24/9, nói nếu ông Trump tiếp tục ngăn cản Hạ viện điều tra, quốc hội sẽ "không còn lựa chọn nào khác là khởi động việc luận tội".
Trong ngày 24/9, Tổng thống Trump nói rằng ông đã cho phép công bố nguyên văn biên bản về cuộc điện đàm giữa ông với tổng thống Ukraine.
"Tôi đang ở Liên Hợp Quốc, đại diện cho đất nước chúng ta, nhưng đã cho phép công bố bản đầy đủ không chỉnh sửa về nội dung cuộc trò chuyện với Tổng thống Zelensky của Ukraine", tổng thống nói trên Twitter.
"Bạn sẽ thấy đó là một cuộc gọi hoàn toàn thân thiện và hợp lý. Không có áp lực nào, và không như Joe Biden và con trai ông ấy, không có đổi chát gì cả! Việc này (cuộc điều tra) hoàn toàn là sự tiếp diễn của cuộc săn phù thủy lớn nhất và nguy hiểm nhất mọi thời đại!".
Tổng thống sau đó thông báo Ngoại trưởng Mike Pompeo đã nhận được sự cho phép từ chính phủ Ukraine để công bố nội dung cuộc trò chuyện.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng cuộc trò chuyện của ông với tổng thống Mỹ là "riêng tư và được bảo mật", theo CNN. Khi được hỏi ông có muốn bản rã băng cuộc nói chuyện được công bố hay không, Zelensky nói rằng "chúng tôi sẽ xem xét".
Hai quan chức Nhà Trắng nói rằng biên bản về cuộc gọi sẽ gây thất vọng và đừng chờ đợi điều gì "bùng nổ".
Một nguồn tin nói với Politico rằng bên cạnh biên bản ghi lại cuộc trò chuyện, Nhà Trắng cũng chuẩn bị công bố lá thư tố cáo giấu tên cùng với kết quả điều tra sau lá thư tố cáo này.
Một nguồn tin nói với CNNrằng lá thư đang được xem lại và trải qua quá trình giải mật, có thể sẽ được công bố vài giờ sau bản rã băng cuộc gọi.
Theo CNN, lá thư tố cáo này xuất phát từ quan ngại đối với các cuộc trò chuyện giữa tổng thống và các lãnh đạo nước ngoài. Đầu ngày 24/9, Thượng viện Mỹ đã đồng thuận tuyệt đối trong việc yêu cầu chính quyền công bố lá thư tố cáo này ra trước Ủy ban Tình báo Thượng viện.
Theo Axios, nghị quyết này không có tính ràng buộc, nhưng là một màn trình diễn hiếm hoi về sự đồng thuận giữa hai đảng. Hạ viện sẽ bỏ phiếu với nội dung tương tự vào ngày 25/9.
Cho đến cuối tuần trước, Nhà Trắng và Bộ Tư pháp vẫn khuyến cáo Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia không giao nộp lá thư cho Quốc hội.
Phản ứng trái chiều
Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện, nghị sĩ đảng Cộng hòa Kevin McCarthy nói rằng chủ tịch Hạ viện đã "đơn phương quyết định".
"Pelosi tình cờ là chủ tịch Hạ viện nhưng bà ấy không lên tiếng vì nước Mỹ trong vấn đề này. Bà ấy không thể đơn phương định đoạt chuyện xảy ra ở đây. Họ đã điều tra tổng thống từ khi ông ấy đắc cử", ông McCarthy nói với các phóng viên, chỉ trích đảng Dân chủ "truy đuổi" tổng thống.
"Cuộc bầu cử đã kết thúc", ông nói.
"Giờ là lúc đặt công chúng lên trên chính trị".
Theo thống kê của New York Times, hai tiếng sau thông báo của Chủ tịch Hạ viện Pelosi, 191 nghị sĩ cho biết ủng hộ cuộc điều tra, 72 người phản đối, cho rằng đây chưa phải lúc hoặc chưa quyết định được, và 172 người chưa đưa ra phản ứng.
Một số ứng viên tổng thống từ đảng Dân chủ cũng ủng hộ cuộc điều tra này.
