Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi): Dữ liệu được khai thác đến đâu?

Nguyễn Hồng Hạnh
Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) đang được Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT) hoàn thiện trước khi trình Chính phủ và đưa ra thảo luận tại kỳ họp Quốc hội vào tháng 10 tới.

Phát biểu tại hội thảo góp ý Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Bộ TT&TT tổ chức sáng 14/7, ông Nguyễn Trọng Đường, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp (Bộ TT&TT) cho biết, Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) sau khi được thông qua sẽ có những tác động tích cực đối với sự phát triển của kinh tế số nói chung cũng như các hoạt động giao dịch điện tử nói riêng.

“Với mục tiêu góp phần đảm bảo tính hợp lý và khả thi của các quy định trong luật, đồng thời đảm bảo quyền và lợi ích của các tổ chức, doanh nghiệp chịu sự tác động của luật này. Bộ TT&TT đã công bố và lấy ý kiến rộng rãi. Đến nay đã nhận được 90 văn bản ý kiến góp ý, trong đó có hơn 850 ý kiến góp ý cụ thể. Theo đó, dự thảo tiếp thu hoàn thiện giảm còn 8 chương, 60 điều so với 11 chương, 104 điều của dự thảo xin ý kiến”, ông Đường cho hay.

Các đại biểu, tổ chức, doanh nghiệp theo dõi tiến trình xây dựng luật này đều đánh giá cao sự cầu thị và tiếp thu ý kiến góp ý của Bộ TT&TT. Dự thảo gần nhất của Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) đã có những cải thiện đáng kể so với các dự thảo trước đó.

Cụ thể, dự thảo đã khẳng định tính hợp pháp của giao dịch điện tử và việc sử dụng các công cụ điện tử trong các giao dịch, đồng thời các điều khoản trong dự thảo đã tập trung điều chỉnh các hình thức điện tử của giao dịch như chữ ký số, chứng thư số, hợp đồng điện tử và thông điệp điện tử. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng còn có ý kiến cho rằng dự thảo còn có những quy định chưa phù hợp với phạm vi và mục tiêu chung của luật, tạo nên sự trùng lặp, chồng chéo, thậm chí là mâu thuẫn với luật chuyên ngành.

Ông Trần Mạnh Hùng, Luật sư điều hành, Giám đốc Công ty Luật TNHH quốc tế BMVN cho rằng các dịch vụ như dịch vụ Internet, dịch vụ viễn thông, dịch vụ điện toán đám mây hay dịch vụ nền tảng số hiện đang được điều chỉnh bởi những luật có liên quan như Luật Viễn thông, Luật Công nghệ thông tin, Luật Sở hữu trí tuệ, các nghị định về quản lý hoạt động Internet, thương mại điện tử… Vì vậy, việc quy định trách nhiệm của các nhà cung cấp dịch vụ này một cách chung chung như trong chương V của Dự thảo là không cần thiết và không có ý nghĩa trong việc quản lý hay thúc đẩy các giao dịch điện tử.

“Những quy định này cũng không phù hợp với thông lệ quốc tế hay luật khung về giao dịch điện tử của các tổ chức quốc tế. Phần lớn Luật Giao dịch điện tử của các quốc gia trên thế giới chỉ tập trung vào quản lý tính pháp lý của các phương tiện hoặc yếu tố điện tử của các giao dịch như chữ ký số, chứng thư điện tử, hợp đồng điện tử … chứ không quản lý các dịch vụ số hoặc nền tảng liên quan”, luật sư Trần Mạnh Hùng nêu ý kiến.

Ngoài ra, một số ý kiến đáng chú ý khác được đưa ra như những biện pháp các cơ quan có thẩm quyền có thể thực hiện nhằm hạn chế và bảo vệ giao dịch điện tử trong dự thảo mới nhất là quá chặt chẽ và có thể dẫn tới sự lạm quyền hoặc lợi ích nhóm. Với nội dung này, quy định trong dự thảo trước đây lại được đánh giá là hợp lý hơn khi các biện pháp giải quyết tranh chấp chỉ được áp dụng khi các bên có liên quan yêu cầu.

Một số ý kiến cũng cho rằng còn có khái niệm chưa được đề cập đến trong dự thảo hoặc được quy định quá chung chung, nên có thể gây ra những bất cập trong quá trình thực hiện sau này. Ví dụ như khái niệm “dữ liệu” trong dự thảo rất rộng và hiện không có định nghĩa về “bên xử lý dữ liệu”. Điều này có thể gây ra không ít bất cập khi đưa vào triển khai.

Dự kiến Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) sẽ được trình Chính phủ và đưa ra thảo luận tại kỳ họp Quốc hội vào tháng 10 tới./.