Hiện nay tại Việt Nam, hầu hết các sản phẩm thuốc BVTV có hoạt chất glyphosate do Monsanto phân phối cho các doanh nghiệp khác. Trong những năm qua, lượng glyphosate sử dụng ở Việt Nam rất lớn, mỗi năm khoảng 30.000 tấn, chiếm 30% lượng thuốc BVTV nói chung và chiếm 60% trong nhóm thuốc diệt cỏ. Glyphosate chủ yếu sử dụng cho cây trồng trên cạn.
Ngày 14/8, ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục BVTV cho biết, trước hết, liên quan đến thuốc BVTV nói chung và nhóm thuốc trừ cỏ, trong đó có hoạt chất glyphosate, từ lâu nay, Việt nam đã phải thực hiện đúng theo quy định của luật pháp cũng như thông lệ quốc tế. Đặc biệt, với thuốc BVTV, đã có hành lang pháp lý rất chặt chẽ nhằm quản lý chặt chẽ việc sử dụng thuốc BVTV dùng trong nông nghiệp.
Ông Trung cho biết, trước đây đã có nhiều tranh cãi xung quanh vấn đề hoạt chất glyphosate có gây ảnh hưởng sức khỏe con người, cụ thể là có gây ung thư cho người hay không và đến nay vẫn đang còn tranh cãi. Về phía tập đoàn Monsanto, họ cũng có rất nhiều nghiên cứu. Theo báo cáo mà Cục BVTV có được, họ đã làm khoảng 800 nghiên cứu liên quan đến thuốc trừ cỏ này, để chứng minh rằng nó an toàn cho người sử dụng.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, Viện Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) và một loạt cơ quan nghiên cứu khác cũng nghiên cứu và đã xếp hoạt chất glyphosate vào nhóm 2A (nhóm có khả năng gây ung thư cao cho con người).
Chính vì vậy, về phía Cục BVTV đã rất quan tâm và theo dõi sát các vụ việc liên quan đến hoạt chất glyphosate. Năm 2015, khi có sự tranh cãi ở khối châu Âu, Cục BVTV đã báo cáo Bộ NN&PTNT. Nên từ tháng 4/2016, Bộ NN&PTNT đã xem xét và quyết định dừng cho đăng ký mới.
Ông Trung cho biết thêm, hiện Cục đang tiếp tục hoàn thiện các báo cáo này, trên cơ sở góp ý của các hội đồng khoa học; các ý kiến phản biện từ các tổ chức, cá nhân có liên quan. Các hoạt chất khác có sự đồng thuận rất cao, tuy nhiên riêng báo cáo về hoạt chất glyphosate hiện có 2 luồng ý kiến khác nhau nên Cục BVTV rất thận trọng. Tất cả các thông tin liên quan đến vụ việc của Monsanto, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cũng như lãnh đạo Cục BVTV rất quan tâm, theo dõi sát và chờ kết quả cuối cùng trong phiên xử phúc thẩm của của Tòa án ở San Francisco, bang California trong 45 ngày tới.
Theo ông Trung, nếu tại phiên tòa phúc thẩm phán quyết giữ nguyên bản án tại phiên sơ thẩm, thì được hiểu rằng họ có đầy đủ căn cứ về mặt khoa học kết luận hoạt chất glyphosate là chất gây ung thư cao đối với con người. Đây sẽ là một căn cứ rất mạnh để Cục BVTV tham mưu, báo cáo lãnh đạo Bộ NN&PTNT loại bỏ hoạt chất glyphosate.
Hướng đến nền nông nghiệp sạch
Chính phủ và Bộ NN&PTNT không khuyến khích người dân sử dụng hay quá lạm dụng các biện pháp hóa học, khuyến khích sử dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực BVTV.
"Chúng ta đang hướng đến nền nông nghiệp hữu cơ, một nền nông nghiệp sạch. Định hướng của Quốc hội, Chính phủ, hay ngành nông nghiệp cũng vậy, sản phẩm nông nghiệp làm ra phải đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; trả lại môi trường trong sạch trong nông nghiệp. Đó là mục tiêu hướng tới", ông Trung nói.
Chính vì vậy, Cục BVTV đang ngày càng siết công tác quản lý thuốc BVTV, đặc biệt là siết chặt đầu vào. Ngoài ra, Cục BVTV liên tục rà soát danh mục thuốc BVTV để tiếp tục loại bỏ các loại thuốc quá cũ, thuốc độc hại mà mình đã có đủ bằng chứng. Đối với hoạt chất glyphosate, ngay khi có đủ bằng chứng gây ảnh hưởng sức khỏe con người, Cục BVTV cho biết sẽ loại bỏ ngay ra khỏi danh mục sử dụng.
Trước đó, như thông tin báo chí đã nêu, sau 3 ngày họp, bồi thẩm đoàn tại Tòa cấp cao San Francisco ngày 10/8 kết luận Monsanto đã không cảnh báo khách hàng về rủi ro ung thư khi sử dụng những loại thuốc diệt cỏ của hãng. Tòa yêu cầu công ty hóa chất Mỹ bồi thường cho nguyên đơn Dewayne Johnson, 46 tuổi, chuyên viên vệ sinh tại một ngôi trường tại California, tổng số tiền 289 triệu USD.
Đây là vụ kiện đầu tiên có liên quan đến cáo buộc thuốc diệt cỏ mang hợp chất glyposate gây ung thư được tòa án Mỹ đưa ra xét xử. Monsanto còn hơn 5.000 vụ kiện tương tự phải xử lý.
