Đại biểu Bùi Hoài Sơn nêu vấn đề bảo vệ người tiêu dùng trước những thông tin quảng cáo của người nổi tiếng - Ảnh: Quochoi.vn
Sáng 2-11, Quốc hội thảo luận tại tổ về Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi).
Cho rằng trong quan hệ mua bán thì người tiêu dùng được xem như thượng đế, nhưng sau khi mua hàng lại thành "nô lệ", Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục - đại biểu Bùi Hoài Sơn (Hà Nội) cho rằng việc sửa đổi luật lần này cần khắc phục được những bất cập mà quy định cũ chưa thực sự đi vào cuộc sống.
Đơn cử, tình trạng người tiêu dùng mua phải hàng lỗi hay có vấn đề chất lượng, song lại ngại và không khiếu nại. Thực tế, nhận thức về việc đi đòi quyền lợi của người tiêu dùng còn hạn chế, nên người tiêu dùng đã không thực hiện những quyền mà pháp luật cho phép.
Đại biểu Sơn cho rằng cũng có thể do cơ chế bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quá phức tạp, không tạo thuận lợi trong việc đi đòi quyền lợi. Dẫn tới người tiêu dùng có tâm lý là công sức bỏ ra để đi đòi quyền lợi, khiếu nại không tương xứng với những quyền lợi mang lại. Cộng thêm chế tài xử lý chưa nghiêm, chưa đủ tính răn đe nên người tiêu dùng cảm thấy không thỏa mãn khi đi khiếu nại.
"Chính nhận thức, cơ chế bảo vệ, xử lý làm gương chưa làm tốt, nên chỉ làm hại cho người tiêu dùng. Như trong lĩnh vực văn hóa, tôi thấy văn nghệ sĩ yếu đuối lắm, ai cũng bị bệnh cả, đi quảng cáo bán thuốc suốt ngày, đau lưng, đau gối, đau đầu, cả yếu sinh lý nữa. Thực ra đó là câu chuyện bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, vì họ là nhân vật nổi tiếng, ảnh hưởng, chi phối nhận thức hành vi của người tiêu dùng, nên cần phải chấn chỉnh" - đại biểu Sơn nêu vấn đề.
Trong khi đó, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Hà Nội) cho rằng khái niệm người tiêu dùng trong luật chưa rõ, chưa phù hợp trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin. Hay có những hàng hóa khó đánh giá chất lượng như thuốc, hàng tiêu dùng bị ngâm tẩm hóa chất, cần phải có chuyên môn và máy móc hiện đại mới phát hiện được, song quy định lại đang đẩy trách nhiệm về việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sang chính người tiêu dùng.
Đơn cử như thủ tục rút gọn trong giải quyết vụ án về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, dự luật đưa ra hướng xử lý trên cơ sở thực hiện theo Bộ luật dân sự, yêu cầu đương sự (người tiêu dùng) phải có chứng cứ đầy đủ để chứng minh. Ông Hà cho rằng luật được xây dựng là để bảo vệ người tiêu dùng, nhưng nếu thực hiện theo quy định của Bộ luật dân sự thì sẽ không thể đảm bảo được nhiệm vụ trên.
"Quy định pháp luật phải lường trước và giải quyết khó khăn vướng mắc để làm thế nào bảo vệ tốt nhất người tiêu dùng. Chứ hiện quy định còn chung chung, chưa cụ thể, khó hiểu, khó áp dụng… nên tôi băn khoăn dự thảo luật này sẽ chưa thể bảo vệ tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng" - ông Hà nói.
Giải trình các vấn đề, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có nội hàm rộng, được thể hiện trong nhiều văn bản. Do đó, để tránh xung đột, chồng chéo với quy định của các luật khác trong hệ thống pháp luật, dự thảo luật sẽ chỉ quy định những vấn đề mới, đặc thù, bảo vệ vị trí yếu thế của người tiêu dùng.
Vì thế, điểm mới trong dự thảo luật cũng sẽ bỏ đối tượng tổ chức ra khỏi khái niệm người tiêu dùng, do tổ chức về cơ bản đã có đầy đủ các chức năng, năng lực để tự khắc phục vị trí yếu thế, như có cơ cấu tổ chức, có nguồn lực, có tư vấn về pháp lý…
