Cùng dự có các Bí thư Trung ương Đảng: Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến, Trưởng ban Dân vận Trung ương Bùi Thị Minh Hoài; lãnh đạo một số ban, bộ, ngành.
Đại hội có sự tham dự của 1.091 đại biểu gồm chư tôn đức Hòa thượng thành viên Hội đồng Chứng minh; Hòa thượng, Thượng tọa, Ni trưởng, Ni sư, Đại đức tăng, ni, cư sĩ, Phật tử thành viên Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam; đại biểu các ban, viện trực thuộc Trung ương Giáo hội; Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam các tỉnh, thành phố trong cả nước và đại biểu tăng, ni, Phật tử Hội Phật tử Việt Nam ở nước ngoài.
Với chủ đề “Kỷ cương - Trách nhiệm - Đoàn kết - Phát triển”, tại Đại hội, các đại biểu tập trung thảo luận, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm, phương thức thực hiện hiệu quả các Phật sự trong điều kiện, hoàn cảnh thực tế trong nhiệm kỳ vừa qua. Qua đó đề ra phương hướng hoạt động Phật sự nhiệm kỳ tới; thảo luận, đóng góp ý kiến vào 12 mục tiêu Phật sự lớn của Giáo hội trong nhiệm kỳ tới, các dự thảo văn kiện trình Đại hội; suy tôn Đức Pháp chủ và bổ sung Hội đồng Chứng minh; suy cử Hội đồng Trị sự khóa IX, nhiệm kỳ 2022-2027; và một trong những nội dung quan trọng của Đại hội kỳ này là tiến hành tu chỉnh Hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đảm bảo Hiến chương thực sự phù hợp với các quy định trong Luật tín ngưỡng, tôn giáo và pháp luật Nhà nước liên quan, cũng như phù hợp với thực tiễn trong công tác điều hành Phật sự.
Phát biểu khai mạc Hòa thượng Thích Thiện Nhơn – Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt nhấn mạnh: Đại hội đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ IX, nhiệm kỳ 2022-2027 là sự kiện đặc biệt quan trọng đối với Tăng Ni, đồng bào tín đồ Phật tử Giáo hội Phật giáo Việt Nam ở trong nước và nước ngoài. Thành công của Đại hội có ý nghĩa hết sức quan trọng trong sự nghiệp hoằng dương Phật pháp, góp phần chung tay cùng cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Đại hội phát huy cao nhất tinh thần trách nhiệm, tập trung trí tuệ để đánh giá đúng thành tựu Phật sự đạt được, chỉ rõ những hạn chế, nguyên nhân, rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác điều hành Phật sự của Hội đồng Trị sự; đồng thời phân tích sâu những tiềm năng, lợi thế, nhìn ra những khó khăn, thách thức phía trước từ đó đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ Phật sự trọng tâm và sáng tạo đột phá nhằm thực hiện thành công một cách hữu hiệu nhất các Phật sự ích đạo, lợi đời, đồng hành cùng cả hệ thống chính trị đem lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.
Phát biểu tại Lễ khai mạc Đại hội IX, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ vui mừng được biết trong nhiệm kỳ vừa qua, phát huy truyền thống vẻ vang, Giáo hội Phật giáo Việt Nam cùng các tăng ni đã tích cực hưởng ứng, vận động phật tử tham gia các phong trào thi đua yêu nước do các cấp chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể phát động như xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, khu dân cư văn hóa mới, đấu tranh phòng, chống các tệ nạn xã hội, tham gia bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu, phòng chống dịch bệnh... với nhiều cách làm hay, mô hình tiêu biểu.
Phát huy tinh thần từ bi, hỉ xả, vô ngã, vị tha trong nhà Phật, Giáo hội các cấp và tăng ni, phật tử tích cực tham gia công tác xã hội hoá các hoạt động y tế, giáo dục, dạy nghề, trợ giúp xã hội, an sinh xã hội, từ thiện nhân đạo… với nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực như: Đã tham gia ủng hộ trên 7.000 tỷ đồng cho người nghèo, người khuyết tật, người có hoàn cảnh khó khăn, trẻ em mồ côi, người già neo đơn không nơi nương tựa, người dân vùng bị ảnh hưởng thiên tai, lũ lụt, dịch bệnh. Đặc biệt, từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, hưởng ứng lời kêu gọi "chống dịch như chống giặc" của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã gương mẫu chấp hành nghiêm quy định về phòng, chống dịch bệnh trong hoạt động và sinh hoạt tôn giáo; hàng nghìn tăng, ni, phật tử đã tình nguyện xung phong vào tuyến đầu phòng, chống dịch; ủng hộ nguồn kinh phí lớn cho Quỹ vaccine, hỗ trợ mua trang thiết bị y tế, trao tặng hàng chục triệu phần quà và suất ăn miễn phí...
"Những hành động cao đẹp, đầy tình nhân ái của Giáo hội Phật giáo Việt Nam và các tăng ni, phật tử thực sự đã làm lay động trái tim hàng triệu đồng bào cả nước, góp phần tích cực cùng các cấp, các ngành và toàn dân phòng, chống dịch bệnh", Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc nói.
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch nước ghi nhận, đánh giá cao những kết quả tốt đẹp, những đóng góp quan trọng của Giáo hội Phật giáo Việt Nam trong nhiệm kỳ 2017 - 2022 vào thành tựu chung của đất nước.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: "Phát huy những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của tôn giáo vào giữ gìn và nâng cao đạo đức truyền thống xã hội, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư góp phần ngăn chặc các tệ nạn xã hội" và "Phát huy các nguồn lực của các tôn giáo cho sự nghiệp phát triển đất nước".
Chủ tịch nước khẳng định, Đảng, Nhà nước luôn thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng, bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và quyền tự do không tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân, thực hiện bình đẳng giữa các tôn giáo; bảo đảm sinh hoạt tôn giáo đúng pháp luật, đúng Hiến chương và điều lệ của các tôn giáo được Nhà nước công nhận. Qua đó, giữ gìn, phát huy phát huy những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp, nguồn lực của các tôn giáo cho sự nghiệp phát triển đất nước, không ngừng chăm lo đời sống cho nhân dân, tạo điều kiện cho đồng bào có đạo, chức sắc các tôn giáo thực hiện tốt việc tu hành chân chính và làm tròn bổn phận của công dân đối với Tổ quốc.
Chủ tịch nước bày tỏ mong muốn, với tôn chỉ, mục đích cao cả của Phật giáo, với đường hướng hành đạo "Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa xã hội", trong nhiệm kỳ mới, Giáo hội Phật giáo Việt Nam tiếp tục tập trung chỉ đạo, tập hợp đoàn kết tăng, ni, phật tử Việt Nam ở trong và ngoài nước tiếp tục phát huy những truyền thống yêu nước, gắn bó, đồng hành cùng dân tộc của Phật giáo Việt Nam, góp phần tích cực vào đoàn kết, hòa hợp dân tộc, thực hiện tốt các phong trào thi đua yêu nước, chung tay thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng nước Việt Nam "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".
Chủ tịch nước đề nghị các ban, bộ, ngành Trung ương và các cấp ủy, chính quyền địa phương cùng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn quan tâm và thực hiện đúng chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với tôn giáo; hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để các tôn giáo nói chung và Phật giáo nói riêng hoạt động tuân thủ pháp luật, tạo môi trường sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo ổn định, lành mạnh trong cả nước.
Tại buổi Lễ, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và lãnh đạo các ban, bộ, ngành đã trao Huân chương Lao động, Huân chương Đại đoàn kết dân tộc và nhiều phần thưởng khác tặng các tập thể ban, viện Trung ương, Ban Trị sự và cá nhân tăng ni, cư sĩ phật tử thành viên Giáo hội có thành tích đặc biệt đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc; chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo, thực hiện đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
