Bệnh thủy đậu là bệnh truyền nhiễm xảy ra quanh năm, nhưng thời điểm số người mắc bệnh thường tăng cao là từ tháng 3 đến tháng 5 hằng năm. Đây là khoảng thời gian cuối xuân đầu hè, độ ẩm trong không khí cao, tạo điều kiện thuận lợi cho vi rút gây bệnh phát tán và lây lan.
Tiến sĩ - bác sĩ Nguyễn Đăng Mạnh, Viện trưởng Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm (Bệnh viện trung ương Quân đội 108) cho biết, bệnh thủy đậu do vi rút Varicella Zoster gây ra. Vi rút này chủ yếu lây truyền qua đường hô hấp, bằng các giọt nước nhỏ trong không khí bắn ra từ đường hô hấp như mũi, miệng của người bệnh. Ngoài ra, vi rút còn lây truyền thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với đồ vật như quần áo, chăn gối có vấy bẩn các chất tiết của người bệnh, qua tiếp xúc trực tiếp với chất dịch khi các bọng nước bị vỡ. Thời gian lây bệnh của thủy đậu kéo dài từ trước khi nổi ban đỏ 1-2 ngày cho đến khi các bọng nước đóng vảy hoàn toàn.
Ghi nhận tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông thời gian gần đây, bệnh nhân mắc thủy đậu đang gia tăng. Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Kim Anh, Trưởng khoa Nhiệt đới của bệnh viện cho biết, nếu trước đây một tháng, thậm chí vài tháng, tại bệnh viện mới tiếp nhận 1 ca bệnh thủy đậu thì hiện nay, số ca bệnh đã tăng lên. Riêng trong 1 tuần nay, khoa đã tiếp nhận 10 ca bệnh thủy đậu phải điều trị nội trú.
Điều đáng nói, không chỉ có trẻ nhỏ mắc thủy đậu, mà còn xuất hiện không ít ca bệnh là người lớn. Điển hình như trường hợp của nam thanh niên N.T.M (18 tuổi, ở huyện Thanh Oai, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng sốt cao, mệt mỏi, các vết phỏng mọc toàn thân kèm theo ho nhiều, tức ngực, kém ăn. Tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, bệnh nhân được chẩn đoán mắc thủy đậu biến chứng viêm phế quản phổi và phải nằm điều trị kéo dài 3 tuần.
Tương tự, thời gian gần đây, tại Khoa Bệnh lây đường tiêu hóa - Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm (Bệnh viện trung ương Quân đội 108) cũng liên tiếp tiếp nhận các ca bệnh với chẩn đoán mắc thủy đậu. Bệnh nhân vào viện với các triệu chứng như: Sốt, đau đầu, đau nhức cơ, có những nốt đỏ tròn nhỏ mọc nhanh khắp cơ thể hoặc mọc rải rác trong vòng 12 giờ đến 24 giờ. Sau đó, các nốt này tiến triển thành những mụn nước, bọng nước, mụn mủ, bệnh nhân có ho và đi ngoài phân lỏng.
“Bệnh thủy đậu không chỉ gặp ở trẻ em, mà người lớn cũng có nguy cơ mắc bệnh với các biểu hiện đôi khi còn nặng nề hơn. Bệnh gây ra nhiều biến chứng như viêm phổi, viêm não. Di chứng sau đó có thể là điếc; động kinh; chậm phát triển tinh thần, vận động… Thậm chí, phụ nữ mang thai mắc thủy đậu có thể lây cho thai nhi qua nhau thai, gây nên tình trạng mắc thủy đậu bẩm sinh. Trẻ sơ sinh được sinh ra từ mẹ mắc thủy đậu khi mang thai có thể mắc phải các dị tật bẩm sinh”, Tiến sĩ - bác sĩ Nguyễn Đăng Mạnh lưu ý.
Một trong những sai lầm thường gặp nhất về bệnh thuỷ đậu tới nay, vẫn rất nhiều gia đình quan niệm bệnh nhân mắc thủy đậu phải kiêng nước, kiêng gió: “Hiện nay, các bác sĩ đều khuyến cáo giữ vệ sinh sạch sẽ cho bệnh nhân mắc thủy đậu bằng cách tắm nước ấm và trong phòng kín. Nếu không vệ sinh tốt, các vết phỏng dễ bị nhiễm trùng, gây tổn thương sâu qua lớp hạ bì và để lại sẹo cho bệnh nhân”. Bên cạnh đó, cũng có nhiều gia đình tự ý bôi thuốc gây bít tắc và nhiễm khuẩn vết phỏng.
Nếu chăm sóc không đúng cách, ngoài việc nhiễm khuẩn từ các thương tổn da, thủy đậu có thể gây ra nhiều biến chứng về tim mạch, viêm tinh hoàn, viêm phổi và các biến chứng hệ thần kinh trung ương như viêm não, viêm màng não..., dẫn tới tử vong.
Theo bác sĩ chuyên khoa I Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa - Hệ thống tiêm chủng VNVC, vi rút thủy đậu là nguyên nhân đứng thứ hai gây viêm não với tỷ lệ tử vong là 9-20%. Nếu may mắn được cứu sống, người bệnh cũng phải đối diện với nhiều nguy cơ như bại não, nằm liệt giường... Còn biến chứng viêm phổi sau khi nhiễm thủy đậu phổ biến nhất ở người lớn và thường nghiêm trọng với những biểu hiện như ho nhiều, đau tức vùng ngực, khó thở, dẫn đến nhập viện với tỷ lệ tử vong lên đến 10-30%.
“Điều đáng nói là phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu nếu mắc thủy đậu có khả năng biến chứng và nặng hơn trẻ em. Nếu để cùng mắc thủy đậu và COVID-19, người bệnh sẽ tăng nguy cơ diễn biến nặng, nhập viện và tử vong”, bác sĩ Bạch Thị Chính đưa ra lưu ý.
Vì những biến chứng nguy hiểm trên, các chuyên gia y tế cảnh báo người dân không nên coi thường thủy đậu chỉ là “bệnh ngoài da”.
Mặc dù thủy đậu có thể lây lan nhanh chóng trong cộng đồng, nhưng hiện tại đã có biện pháp chủ động để phòng bệnh, đó là tiêm vắc xin. Với bệnh này, trẻ em trong độ tuổi từ 2-8 có nguy cơ mắc cao nhất, ngoài ra, người lớn vẫn có thể nhiễm bệnh nếu không được tiêm phòng đầy đủ.
“Thủy đậu không loại trừ một ai, không phân biệt độ tuổi, có thể tấn công bất cứ lúc nào. Chính vì vậy, tiêm vắc xin là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân trước căn bệnh này. Khoảng 88-98% người đã tiêm vắc xin phòng thủy đậu sẽ tránh được bệnh”, bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa - Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết thêm.
Đối với trẻ từ 12 tháng tuổi đến 12 tuổi, liều 1 và liều 2 vắc xin nên được tiêm cách nhau 6 tuần trở đi hoặc trong khoảng 4-6 tuổi để gia tăng hiệu quả phòng bệnh và giảm việc mắc bệnh thủy đậu trở lại mặc dù đã tiêm phòng. Đối với trẻ trên 13 tuổi, thanh niên và người lớn, tiêm 2 liều cách nhau tốt nhất là sau 6 tuần.
“Hiện tại, không có biện pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh thủy đậu. Việc điều trị bệnh thường tập trung vào việc làm giảm nhẹ các triệu chứng và giữ bệnh nhân không bị mất nước. Do đó, việc chăm sóc người bệnh đóng một vai trò quan trọng. Cụ thể, người bệnh cần bảo đảm ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, ăn các thức ăn mềm, uống đủ nước, có thể uống thêm nước hoa quả, vệ sinh mũi họng hằng ngày. Ngoài việc vệ sinh sạch sẽ, bệnh nhân tránh gãi làm vỡ các nốt phỏng vì dễ gây bội nhiễm và tạo sẹo”, Tiến sĩ - bác sĩ Nguyễn Đăng Mạnh khuyến cáo.
Liên quan tới một số trường hợp đã tiêm vắc xin song vẫn mắc bệnh, các chuyên gia lý giải, thủy đậu là căn bệnh có miễn dịch bền vững nên theo lý thuyết, sau khi tiêm phòng sẽ không mắc phải. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp do cơ địa người được tiêm phòng không đáp ứng được các điều kiện của vắc xin nên không được miễn nhiễm hoàn toàn.
Ngoài ra, còn một số yếu tố như điều kiện bảo quản vắc xin không đạt làm giảm chất lượng; tiêm ngừa không đúng kỹ thuật làm giảm hiệu quả của vắc xin; sử dụng vắc xin quá hạn nên không có tác dụng… Hơn nữa, nhiều người dân đưa con đi tiêm ngừa khi đã ủ bệnh hoặc đã tiếp xúc với bệnh, do đó tiêm ngừa không có tác dụng như mong muốn.
