Ngày 24/3, tại chương trình nhân ngày Thế giới Phòng chống Lao diễn ra ở Hà Nội, nhiều con số đáng báo động về căn bệnh này đã được đưa ra.
Cụ thể, theo báo cáo bệnh lao toàn cầu của WHO (Global TB Report) năm 2022, số ca tử vong do bệnh lao đã tăng lên trong hai năm liên tiếp (trung bình 1,6 triệu người chết). Con số này còn cao hơn số ca tử vong do Covid-19.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, đại dịch Covid-19 đã có tác động nghiêm trọng đến công tác chẩn đoán và điều trị lao trong những năm vừa qua. Những tiến độ đã đạt được tính đến năm 2019 đã bị chậm lại, đình trệ, hoàn toàn đảo ngược, mục tiêu thanh toán bệnh lao toàn cầu đã bị chệch hướng. Tác động rõ ràng nhất chính là sự sụt giảm lớn về số bệnh nhân lao được phát hiện trên toàn cầu.
Từ mức cao nhất là phát hiện 7,1 triệu người bệnh năm 2019, đã giảm xuống 5,8 triệu vào năm 2020 (giảm 18%). Ba quốc gia ảnh hưởng lớn nhất đến sự sụt giảm này là Ấn Độ, Indonesia và Philippines (chiếm 67% tổng số sụt giảm toàn cầu).
Tình hình này có thể làm tăng số bệnh nhân lao chưa được phát hiện và điều trị, dẫn đến tăng số ca tử vong và mức độ lây truyền trong cộng đồng.
Bệnh nhân điều trị bệnh lao tại Bệnh viện Phổi trung ương.
Tiến sĩ Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi trung ương, Trưởng ban điều hành Chương trình Phòng chống lao Quốc gia, cho biết Việt Nam xếp thứ 11 trong 30 nước có gánh nặng bệnh nhân lao trên thế giới.
Cả nước có 169.000 người người mắc bệnh lao và 12.000 người tử vong năm 2021. Trong đó, 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng thuốc và gia đình đối mặt với những chi phí thảm họa. Điều đó có nghĩa là chi phí cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hàng năm của cả hộ gia đình. 70% người mắc lao ở trong độ tuổi lao động.
Theo ông Lượng, cùng với Covid-19, lao là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan qua không khí, gây ảnh hưởng sức khỏe của con người nhưng chưa được quan tâm đúng mức.
Người mắc bệnh lao không tử vong ngay mà bệnh thường kéo dài âm thầm và dẫn tới phát hiện muộn. Từ khi phát bệnh đến khi tử vong, lao đã lây lan sang rất nhiều người khác. Nếu không được phát hiện và điều trị, nguy cơ tử vong của bệnh nhân rất cao, khoảng 50%. Việc phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống người bệnh, còn giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng.
Vì vậy, ông Lượng cho rằng bệnh lao là vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung. Đầu tư cho chấm dứt bệnh lao là đầu tư cho phát triển bền vững. Chấm dứt bệnh lao ở Việt Nam nghĩa là tránh đi cái chết không đáng có của hơn 12.000 người mỗi năm và hàng trăm nghìn gia đình không phải lo lắng vì có người mắc bệnh.
Phương Thúy
