Ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị (khóa XII) ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”, đã khẳng định: “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; bảo vệ Nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước”. Báo cáo Chính trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng cũng nêu rõ: “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị; đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”[1].
Báo chí cách mạng Việt Nam, với chức năng, nhiệm vụ là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng và Nhà nước, luôn đồng hành, gắn bó với sự nghiệp của Đảng, đất nước và dân tộc; chính là phương tiện quan trọng tuyên truyền xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Đồng thời, Báo chí và truyền thông đang trở thành công cụ hàng đầu để định hướng dư luận dựa trên nền tảng tư tưởng của Đảng, quan điểm của người đứng đầu cơ quan báo chí, cán bộ phóng viên, biên tập viên. Tuy nhiên, báo chí, truyền thông, người làm báo đang gặp phải không ít thách thức trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Theo đó, báo chí truyền thông cũng là phương tiện, mặt trận mà các thế lực thù địch lợi dụng để chống phá, chuyển hóa chính trị, khủng bố... Đây thực sự là một mặt trận quan trọng và cần kiên quyết đấu tranh bảo vệ. Vì vậy, đấu tranh tư tưởng, bảo vệ nền tảng báo chí cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là vấn đề khách quan, nhiệm vụ trọng yếu, đòi hỏi người đứng đầu cơ quan báo chí, người làm báo, lực lượng thực thi nhiệm vụ này phải luôn nhận thức đầy đủ những thách thức và yêu cầu của nhiệm vụ, tôi luyện bản lĩnh, trách nhiệm và quyết tâm cao nhằm góp phần giữ vững nền tảng tư tưởng lý luận của Đảng trong bối cảnh mới.
1. Nền tảng tư tưởng của Đảng trong lĩnh vực Báo chí Cách mạng
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nền móng cho sự ra đời và xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam; là Người tuyên truyền, cổ động và tổ chức tập thể với tinh thần chiến đấu, thấm nhuần tính đảng và tính nhân dân sâu sắc.
Về tôn chỉ, mục đích của báo chí cách mạng Việt Nam: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ tôn chỉ, mục đích của báo chí cách mạng Việt Nam: “Báo chí của ta thì cần phải phục vụ nhân dân lao động, phục vụ chủ nghĩa xã hội, phục vụ cho đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, cho hoà bình thế giới”[2], suy rộng ra là phục vụ sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và đóng góp tích cực cho hòa bình thế giới vì mục tiêu của thời đại là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Năm 1931, Tạp chí Cộng sản của Đảng đã khẳng định đường lối của Đảng là: “Mục đích của Đảng chúng ta, kịch liệt công kích những tư tưởng sai lầm, những xu hướng hoạt đầu và biệt phái, để làm cho nền tư tưởng và hành động trong Đảng được nhứt thống”[3]. Những năm 1930s đã diễn ra các cuộc khẩu chiến, bút chiến, đấu tranh tư tưởng, lý luận trên báo chí đã góp phần quan trọng vào việc tuyên truyền, xây dựng và củng cố tư tưởng, chính trị cho cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Một tờ báo không được đại đa số dân chúng ham chuộng, thì không xứng đáng là một tờ báo”[4]. Vì mục đích là kháng chiến và kiến quốc, để đi đến kháng chiến thắng lợi, kiến quốc thành công, thì phải “Tôn chỉ của tờ báo là đoàn kết toàn dân, thi đua ái quốc”[5]. Diễn đàn trên báo chí không chỉ là nơi để nhân dân nói, mà là nơi nói lên tiếng nói phục vụ cách mạng, phụng sự nhân dân.
Theo Người, đề tài xuyên suốt và nguồn cảm hứng vô tận để báo chí cách mạng Việt Nam khai thác và tuyên truyền đó là: “chống thực dân đế quốc, chống phong kiến địa chủ, tuyên truyền cho độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”. Do đó, báo chí của ta phải có đường lối chính trị đúng, vì có như vậy thì các nội dung và hình thức thể hiện của báo chí mới đúng và phục vụ đắc lực cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.
Về vai trò, nhiệm vụ của báo chí cách mạng Việt Nam: Trong Hội nghị thành lập Đảng ta (tháng 2-1930), dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, Hội nghị thông qua các văn kiện quan trọng và quyết định: “Ban Trung ương có thể xuất bản một tạp chí lý luận và ba tờ báo tuyên truyền”[6]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức tầm quan trọng của báo chí đối với việc đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng xã hội mới; báo chí là một mặt trận quan trọng thể hiện là “người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung, người lãnh đạo chung”.
Báo chí có vai trò và ý nghĩa to lớn trong việc tuyên truyền, định hướng đường lối chính trị của tổ chức Đảng lãnh đạo. Người khẳng định: “Trong thời đại ngày nay, không có tờ báo chính trị thì không thể có phong trào gọi là chính trị”, “chúng ta cần trước hết là tờ báo, không có nó thì không thể tiến hành một cách có hệ thống cuộc tuyên truyền, cổ động hết sức có nguyên tắc và toàn diện”[7].
Báo chí là lực lượng xung kích trong đấu tranh chính trị, bảo vệ thành quả cách mạng. Báo chí với sức mạnh: “Dùng cán bút làm đòn xoay chế độ/Mỗi vần thơ bom đạn phá cường quyền”. Người cho rằng: “Tờ báo chỉ là giấy trắng mực đen mà thôi. Nhưng với giấy trắng mực đen ấy, người ta có thể viết những bức tối hậu thư… Một tờ báo có ảnh hưởng trong dân chúng rất mạnh, có thể giúp Chính phủ rất nhiều”[8]. Báo chí cách mạng là vũ khí tư tưởng, lý luận của Đảng. Người nói: “Đối với những người viết báo chúng ta, cái bút là vũ khí sắc bén, bài báo là tờ hịch cách mạng để động viên quần chúng đoàn kết đấu tranh, chống chủ nghĩa thực dân cũ và mới, chống chủ nghĩa đế quốc, đứng đầu là đế quốc Mỹ, vì độc lập dân tộc, tiến bộ xã hội và hòa bình thế giới”[9].
Chủ tịch Hồ Chí Minh coi người hoạt động báo chí là một chiến sĩ cách mạng, vì “nói đến báo chí trước hết phải nói đến những người làm báo chí”. Đối với người làm báo cách mạng, theo Người, “cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”, do đó “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng”. Người căn dặn: “Về trách nhiệm báo chí, Lênin có nói: Báo chí là người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung, người lãnh đạo chung. Vì vậy, nhiệm vụ của người làm báo là nhiệm vụ quan trọng, là phải đi tiên phong trong đấu tranh không khoan nhượng với những gì đi ngược lại quy luật của lịch sử, vạch trần tính chất phản động, giả dối, bịp bợm của kẻ thù của dân tộc: “Đối với những người viết báo chúng ta, cái bút là vũ khí sắc bén, bài báo là tờ hịch cách mạng để động viên quần chúng đoàn kết đấu tranh, chống chủ nghĩa thực dân cũ và mới, chống chủ nghĩa đế quốc, đứng đầu là đế quốc Mỹ, vì độc lập dân tộc, tiến bộ xã hội và hòa bình thế giới”.. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ ấy thì phải cố gắng học tập chính trị, nâng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường giai cấp vô sản; phải nâng cao trình độ văn hoá, phải đi sâu vào nghiệp vụ của mình. Cần phải luôn luôn cố gắng, mà cố gắng thì nhất định thành công”.
Ngoài ra, Người yêu cầu “Các báo chí và văn nghệ phải điều tra tuyên truyền, khen ngợi những ưu điểm và phê bình những khuyết điểm trong việc phổ biến sáng kiến và kinh nghiệm. Đó là một nhiệm vụ vẻ vang của báo chí và văn nghệ thiết thực góp phần vào phong trào thi đua ái quốc”. Mặt khác, Người đề nghị báo nên có mục “ý kiến bạn đọc”, coi ý kiến bạn đọc là những ý kiến đấu tranh. Cái mới đấu tranh với cái cũ, cái tốt đấu tranh với cái không tốt. Trong biểu dương, phải rút ra được kinh nghiệm có ý nghĩa phổ biến, phê bình phải cụ thể, rõ ràng. Phê bình và tự phê bình là biện pháp tăng cường tính chiến đấu, vì “Phê bình và tự phê bình là vũ khí rất cần thiết và rất sắc bén, nó giúp chúng ta sửa chữa sai lầm và phát triển ưu điểm. Vì khéo lợi dụng nó mà Đảng ta và dân ta ngày càng tiến bộ. Đối với báo chí cũng vậy”.
Về tính Đảng của báo chí cách mạng Việt Nam: Đây là điều căn cốt nhất trong tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng Việt Nam, là cơ sở để phân biệt báo chí cách mạng với báo chí phản cách mạng. Đối với Người, báo chí chỉ đúng về chính trị khi nó được lãnh đạo của một đảng, dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, một đảng mang bản chất của giai cấp công nhân và gắn bó mật thiết với dân tộc, với nhân dân. Người luôn nhấn mạnh: báo chí của ta phải phục vụ nhân dân lao động, phục vụ cho đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà, xây dựng chủ nghĩa xã hội, cho hoà bình thế giới là nguyên tắc: Đảng phải lãnh đạo báo chí. Người khẳng định nguyên tắc: “Ban Chấp hành Trung ương phải kiểm soát các báo chí của Đảng để tránh những khuyết điểm về kỹ thuật và chính trị”. Theo đó, Người yêu cầu “Báo chí ta không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ, cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu”.
Để nâng cao tính Đảng, trong “Thư gửi lớp học viết báo Huỳnh Thúc Kháng”, Người đã viết: “Tờ báo của chúng ta có mấy điểm chính: 1. Nhiệm vụ của tờ báo là tuyên truyền, cổ động, huấn luyện, giáo dục, và tổ chức dân chúng, để đưa dân chúng đến mục đích chung. 2. Mục đích là kháng chiến và kiến quốc. Để đi đến kháng chiến thắng lợi, kiến quốc thành công, thì: 3. Tôn chỉ của tờ báo là đoàn kết toàn dân, thi đua ái quốc. Vì vậy: 4. Đối tượng của tờ báo là đại đa số dân chúng. Một tờ báo không được đại đa số dân chúng ham chuộng, thì không xứng đáng là một tờ báo. Muốn được dân chúng ham chuộng, coi tờ báo ấy là tờ báo của mình, thì: 5. Nội dung tức là các bài báo phải giản đơn, dễ hiểu, phổ thông, thiết thực, hoạt bát. Và: 6. Hình thức tức là cách sắp đặt các bài, cách in phải sạch sẽ, sáng sủa. Hiện nay, các báo ta thường có những khuyết điểm sau đây: Về mặt tuyên truyền thì không kịp thời và chính trị suông quá nhiều”.
Về yêu cầu xây dựng đội ngũ báo chí, nhà báo vừa “hồng”, vừa “chuyên” bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng: Từ tôn chỉ, mục đích hoạt động của nền báo chí cách mạng Việt Nam, từ vị trí và vai trò của nhà báo và hoạt động báo chí, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu những người làm báo phải thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, trau dồi tư tưởng, học tập chính trị để nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đi sâu vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động, phải luôn nâng cao trình độ văn hoá, rèn giũa nghiệp vụ; nhất là phải trau dồi lập trường chính trị vững chắc: “Chính vì thế cho nên, tất cả những người làm báo (người viết, người in, người sửa bài, người phát hành, v.v.) phải có lập trường chính trị vững chắc. Chính trị phải làm chủ. Đường lối chính trị đúng thì những việc khác mới đúng được. Cho nên các báo chí của ta đều phải có đường lối chính trị đúng”.
Báo chí hoạt động vì cách mạng, vì Đảng, vì nhân dân - đó vừa là mục đích, vừa là điều kiện, vừa là tiêu chuẩn đạo đức trong hoạt động báo chí; đó cũng là tính đảng của báo chí, là biểu hiện sự trung thành của báo chí đối với Đảng, là cống hiến của báo chí vào sự nghiệp vĩ đại của Đảng.
Đảng ta đã quán triệt và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng. Trong suốt quá trình đấu tranh, xây dựng và trưởng thành của Đảng, Đảng và Nhà nước ta luôn đặt báo chí dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước; coi trọng phát tiển toàn diện báo chí, coi báo chí là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng và thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí như Điều 4, Luật Báo chí năm 2016 đã quy định đó là:
1. Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; là diễn đàn của Nhân dân.
2. Báo chí có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
a) Thông tin trung thực về tình hình đất nước và thế giới phù hợp với lợi ích của đất nước và của Nhân dân;
b) Tuyên truyền, phổ biến, góp phần xây dựng và bảo vệ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành tựu của đất nước và thế giới theo tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí; góp phần ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh của Nhân dân, bảo vệ và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng và phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa;
c) Phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của Nhân dân;
d) Phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tố mới, điển hình tiên tiến; đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực trong xã hội;
đ) Góp phần giữ gìn sự trong sáng và phát triển tiếng Việt, tiếng của các dân tộc thiểu số Việt Nam;
e) Mở rộng sự hiểu biết lẫn nhau giữa các nước và các dân tộc, tham gia vào sự nghiệp của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, hữu nghị, hợp tác, phát triển bền vững./.
Như vậy, Báo chí có vai trò và ý nghĩa to lớn trong việc tuyên truyền, định hướng đường lối chính trị của Đảng, Nhà nước. Người khẳng định: “Trong thời đại ngày nay, không có tờ báo chính trị thì không thể có phong trào gọi là chính trị”, “chúng ta cần trước hết là tờ báo, không có nó thì không thể tiến hành một cách có hệ thống cuộc tuyên truyền, cổ động hết sức có nguyên tắc và toàn diện”. Trên cơ sở những chủ trương, đường lối, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, các sản phẩm của báo chí mang đến cho xã hội và nhân dân những định hướng thông tin chính trị, góp phần thấm nhuần đường lối chính trị trong đời sống và xây dựng thế giới quan chính trị, nhân sinh quan chính trị, phương pháp luận khoa học, củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng.
Vì vậy, báo chí tuyên truyền chủ nghĩa Mác – Lênin, truyền bá lý luận cách mạng vô sản và tư tưởng cộng sản vào Việt Nam, nâng cao nhận thức chính trị cho giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân.
2. Sứ mệnh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng của báo chí Cách mạng Việt Nam trong thời gian vừa qua
Trong thời gian qua, báo chí cách mạng Việt Nam đã và đang có nhiều đóng góp quan trọng cho sự nghiệp phát triển Đất nước, đặc biệt là trong công tác tư tưởng của Đảng. Các cơ quan báo chí đã quán triệt, thực hiện nghiêm sự lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng thông tin của Đảng, Nhà nước, bám sát mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, tạo sự đồng thuận của xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ; thông tin kịp thời, trung thực, toàn diện đời sống chính trị, kinh tế, xã hội trong nước và quốc tế; trong đó, thông tin, tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch được quan tâm, đầu tư bài bản với các chuyên trang, chuyên mục, chương trình, tuyến bài sâu sắc, phong phú, chất lượng.
Các cơ quan báo chí[10] đã có nhiều bài viết đề cập sâu sắc, diễn giải thấu đáo, giúp tăng cường, củng cố niềm tin khoa học, làm cho hệ tư tưởng của Đảng, lý tưởng xã hội chủ nghĩa giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội, tạo hiệu ứng lan tỏa trong nhân dân. Bên cạnh đó, Báo chí không chỉ tích cực thông tin, tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương, kế hoạch phát triển đất nước của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương; mà còn phát huy vai trò giám sát, phản biện khi đăng, phát ý kiến của các chuyên gia, nhà nghiên cứu và cả nhân dân, làm rõ những vấn đề đang còn băn khoăn liên quan đến tình hình kinh tế - xã hội của đất nước; kịp thời biểu dương, cổ vũ những mô hình, điển hình, kinh nghiệm, cách làm tốt trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, tạo sức lan tỏa, cổ vũ các phong trào Thi đua yêu nước. Báo chí đồng thời có nhiều chương trình, bài viết về công tác phòng, chống tham nhũng của Đảng; gắn tuyên truyền phòng, chống tham nhũng với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; việc xây dựng Đảng và hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, v.v.
Các cơ quan báo chí không ngừng phát triển, đội ngũ nhà báo cũng không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng nghề nghiệp, đáp ứng ngày càng tốt những yêu cầu, đòi hỏi thực tiễn đang đặt ra[11].
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, một số cơ quan báo chí có xu hướng thương mại hóa, chạy theo lợi nhuận, đề cao giá trị vật chất, xa rời tôn chỉ, mục tiêu, sứ mệnh cao cả mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Một số cơ quan báo chí còn thiếu nhạy bén về chính trị, chưa làm tốt chức năng định hướng về tư tưởng, văn hóa, có biểu hiện xa rời sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, thông tin không trung thực, thiếu chính xác, ít tập trung xây dựng những tuyến bài về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, dễ dàng chạy theo thị hiếu của một bộ phận nhân dân thiếu hiểu biết khi đưa ra những bài kiểu “giật tít”, “câu like” để tăng tương tác.
Một số nhà báo do chưa được đào tạo bài bản, thiếu bản lĩnh chính trị, thiếu kinh nghiệm nghề nghiệp và vốn sống, có biểu hiện dao động về lập trường tư tưởng, đề cao danh vị, đồng tiền; có trường hợp bị một số thế lực xấu dụ dỗ, lôi kéo, nên đã có những bài viết vi phạm đạo đức, pháp luật; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để gây khó dễ cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Do đó, nhiều cơ quan báo chí, nhiều cá nhân các nhà báo đã vi phạm quy định và đạo đức nghề báo, bị xử lý kỷ luật, bị tước thẻ nhà báo… Đây là những thách thức rất lớn cho các cơ quan báo chí và đội ngũ nhà báo trong việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay.
Đồng thời, hiện nay, báo chí cách mạng Việt Nam đang đối mặt với những khó khăn thách thức không nhỏ trong việc tuyên truyền những quan điểm sai trái, các thế lực thù địch đã sử dụng rất nhiều thủ đoạn, phương thức khác nhau, ngày càng tinh vi, xảo quyệt, nguy hiểm, có tác động đến các tầng lớp trong xã hội. Các thế lực thù địch tấn công, đả kích trực diện nền tảng tư tưởng của Đảng, vị trí, vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, mục tiêu, con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội, công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Chúng tuyên truyền xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phủ nhận những thành tựu to lớn của nhân dân dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đã đạt được trong cả quá trình. Chúng lợi dụng, cường điệu hóa những hạn chế, khuyết điểm của Đảng và hệ thống chính trị trong lãnh đạo, quản lý nhà nước đối với các lĩnh vực của đời sống xã hội. Chúng bôi nhọ lãnh tụ, xuyên tạc lý lịch, thân thế sự nghiệp các lãnh tụ, các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước. Chúng thúc đẩy và làm sâu sắc hơn quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân để thông qua đối tượng này trực tiếp phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng, làm giảm lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, vào mục tiêu, con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội. Lợi dụng các sự kiện chính trị - xã hội “nhạy cảm”, việc bắt, xử lý số cán bộ cao cấp về tội tham nhũng; việc lợi dụng tự do ngôn luận để định hướng dư luận dẫn đến hiểu nhầm, hiểu không đúng bản chất sự việc nhằm lôi kéo, kích động người dân.
Các thế lực thù địch, phản động chủ yếu qua các kênh truyền thông đa phương tiện, sử dụng hàng chục đài phát thanh chương trình Việt ngữ, hàng trăm báo, tạp chí, nhà xuất bản tiếng Việt, hàng ngàn website, facebook, fanpage... để liên tục truyền tải những thông tin xuyên tạc, chống phá gây tác động xấu đến tư tưởng cán bộ, đảng viên và nhân dân và một số bộ phần người làm báo. Chúng lập ra nhiều trang web mạo danh các đồng chí ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các Bộ, ngành, đoàn thể, địa phương, một số nhân vật được xã hội chú ý hoặc nhân danh “đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực”, “bảo vệ môi trường”, “bảo vệ chủ quyền biển, đảo”, “phản biện xã hội”, “hiến kế cho Đảng”… để trích dẫn, bình luận, hạ uy tín, làm mất niềm tin của quần chúng nhân dân với Đảng, Nhà nước. Đồng thời, đưa mặt trái của xã hội, khai thác những thông tin tiêu cực, không chính thống, chưa rõ ràng để dẫn dắt dư luận theo chiều hướng tiêu cực, làm cho người đọc mơ hồ, mất cảnh giác nhằm mục đích tạo nên sự hoài nghi, phản kháng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, từ đó gây ra hàng loạt hành vi có nhiều sai phạm không tuân thủ tư tưởng của Đảng, Nhà nước và vi phạm pháp luật Việt Nam.
Đối tượng tác động của hoạt động tuyên truyền chống phá của các thế lực thù địch, phản động chủ yếu là trí thức, văn nghệ sĩ; cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ hưu trí, cán bộ, đảng viên có biểu hiện bất mãn, suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa; thế hệ trẻ, nhất là học sinh, sinh viên; người lao động…; điều này lại càng nguy hiểm hơn khi chính một trong số nhiều cán bộ, phóng viên, biên tập viên – lực lượng chiến sĩ cách mạng trên mặt trận tư tưởng lại đang có những tư tưởng, hành động, đạo đức, lối sống không tuân theo chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước.
Tại Đại hội XI, Đảng ta một lần nữa khẳng định: “Kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Chủ động phòng ngừa, đấu tranh, phê phán những biểu hiện “tự diễn biến,” “tự chuyển hóa trong nội bộ ta; khắc phục sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên”. Ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị khoá XII ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
3. Một số kiến nghị, giải pháp nhằm phát huy vai trò của báo chí Cách mạng trong nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong giai đoạn mới
Như vậy, có thể thấy, việc đấu tranh, bảo vệ, tuyên truyền trên mọi phương tiện thông tin hiện nay là rất gay gắt trên mặt trận tư tưởng lý luận. Giữ vững trận địa tư tưởng, đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng là nhiệm vụ quan trọng và hết sức cấp thiết. Nhằm chủ động phòng ngừa, đấu tranh với các thế lực thù địch, phản động và phần tử xấu lợi dụng mạng lưới thông tin, đưa thông tin xấu, độc, giả mạo chống phá cách mạng Việt Nam, cán bộ, đảng viên cần hạn chế thấp nhất tác động ảnh hưởng tiêu cực của các nhóm thành phần lợi dụng mạng lưới thông tin. Đồng thời, kiến nghị một số giải pháp sau đối với các tổ chức đảng trong cơ quan báo chí:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với các cơ quan báo chí. Báo chí là một loại hình truyền thông có tốc độ phát triển nhanh, mạnh nên Đảng ta cần có sự chỉ đạo thường xuyên, kịp thời, sát thực đối với các cơ quan báo chí trong từng giai đoạn cụ thể. Ngoài ra, Đảng, Nhà nước cần quan tâm, tạo điều kiện về môi trường làm việc hiện đại, năng động, bảo đảm cho các hoạt động báo chí diễn ra thuận lợi trên tinh thần tự do, dân chủ, sáng tạo.
Nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới cho đội ngũ lãnh đạo, cán bộ, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí. Các cơ quan báo chí cần xác định công tác thông tin, tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong công tác thông tin, tuyên truyền. Tại các chi bộ, nhất là các chi bộ báo chí tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho mọi tầng lớp cán bộ, công nhân viên, đảng viên, người chưa phải đảng viên, nhà báo chưa phải đảng viên....
Hai là, tổ chức tuyên truyền bằng nhiều nội dung, hình thức, trong đó tập trung tuyên truyền về âm mưu, phương thức, thủ đoạn đưa thông tin xấu độc, giả mạo trên các phương tiện truyền thông của các loại đối tượng làm chuyển biến nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân để mỗi cán bộ, đảng viên, nhân dân khi tham gia, tương tác, chia sẻ bình luận, hưởng ứng, bài viết trên các phương tiện truyền thông có trách nhiệm trước bản thân, trước pháp luật. Đẩy mạnh tuyên truyền nội dung, vận dụng tư tưởng, đường lối cách mạng của Đảng trong các bài viết, tác phẩm báo chí của người làm báo.
Ba là, nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan báo chí, nhất là trách nhiệm trong việc quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị quan trọng; nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên, biên tập viên cả về chính trị, tư tưởng, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp. Quan tâm, coi trọng xây dựng, nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức Đảng, đoàn thể trong các cơ quan báo chí; công tác giáo dục, bồi dưỡng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, về tư tưởng, văn hóa, các định hướng của Đảng về công tác báo chí trong tình hình mới, làm cơ sở để báo chí phát triển đúng định hướng, giữ vững bản chất báo chí cách mạng. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng trong các cơ quan báo chí; phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong chính những người làm báo.
Bốn là, đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền; tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại trong quy trình sản xuất, biên tập, duyệt tin bài; tận dụng thế mạnh của internet, truyền thông xã hội; tăng cường số lượng, chất lượng các tuyến chương trình, bài viết tuyên truyền, đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; trong đó, mỗi chương trình, bài viết phải có cơ sở lý luận chắc chắn, quan điểm, luận cứ sâu sắc, mang tính thời sự và có giá trị định hướng về nhận thức, tư tưởng đối với bạn đọc, để mỗi tác phẩm báo chí thực sự là một công cụ tăng cường nhận thức, củng cố niềm tin của nhân dân đối với đất nước.
Đa dạng hóa hình thức và phương thức tổ chức các hoạt động báo chí góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng, khuyến khích sự chủ động tham gia, tính tự giác, tinh thần trách nhiệm tham gia của đội ngũ những người làm báo, cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân trong toàn xã hội. Hệ thống cơ quan báo chí trở thành diễn đàn để cán bộ, đảng viên, đoàn viên, nhân dân thể hiện nhận thức, tình cảm, tâm huyết và trách nhiệm của mình đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giai đoạn hiện nay.
Thứ năm, phát huy vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với các cơ quan báo chí. Để các cơ quan báo chí hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, không xa rời sứ mệnh cao cả mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cần phát huy vai trò giám sát, phản biện hoạt động của các cơ quan báo chí, kịp thời phát hiện, tố giác những sai phạm. Quần chúng nhân dân với tư cách là độc giả cũng cần phát huy vai trò là “tai mắt”, mạnh dạn cung cấp thông tin về những hạn chế, sai phạm của các cơ quan báo chí cho những cấp có thẩm quyền có xử lý hoặc kịp thời cung cấp những thông tin tích cực ghi nhận, biểu dương, tạo động lực cho các cơ quan báo chí trong việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 183.
- Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.12, tr.166.
- Tạp chí Cộng sản, số 1, ngày 11-2-1931.
- Hồ Chí Minh, Toàn tập, sđd, t. 6, tr. 102.
- Hồ Chí Minh, Toàn tập, sđd, t. 6, tr. 102.
- Văn kiện Đảng, Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, t. 2, tr. 12.
- Lịch sử Báo chí cách mạng Việt Nam (1925 - 2010), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013, tr. 46.
- Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội, 2011, t. 4, tr. 465.
- Hồ Chí Minh, Toàn tập, sđd, t. 14, tr. 540.
