Leo thang căng thẳng, Iran bắt giữ hai tàu chở dầu tại eo biển Hormuz

Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) hôm 19/7 cho biết họ đã bắt giữ tàu chở dầu Stena Impero mang cờ Anh ở Vùng Vịnh. Động thái diễn ra hai tuần sau khi Anh bắt giữ một tàu chở dầu của Iran ở eo biển Gibraltar, theo Reuters.

Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt nói lực lượng Iran còn bắt giữ một tàu chở dầu khác, Mesdar, cho biết ông "vô cùng quan ngại" và quan chức Anh đang làm việc "để nhanh chóng giúp hai tàu được thả ra". Tuy nhiên, Iran lập tức phủ nhận điều này.

"Không thể chấp nhận""Những vụ bắt giữ này là không thể chấp nhận được. Việc tự do hàng hải được duy trì và mọi tàu thuyền đều có thể qua lại an toàn, tự do tại khu vực là điều cần thiết", ông Hunt tuyên bố.

Trong một bình luận sau đó được Sky News đăng tải, ngoại trưởng Anh cảnh bảo sẽ có hậu quả nếu Iran không trả lại quyền kiểm soát các tàu, song London không cân nhắc phương án quân sự.

Iran nói tàu Mesdar không bị bắt giữ, theo hãng tin Fars của nước này. Thay vào đó, tàu này "bị lực lượng vũ trang Iran cảnh cáo về việc tuân thủ các quy định môi trường và phòng ngừa an toàn, rồi đi theo lộ trình của nó".

Công ty quản lý tàu, Norbulk Shipping UK, cho biết trong một một thông cáo hôm 19/7 rằng "người có vũ trang đã xông lên tàu" nhưng sau đó tàu được thả và tiếp tục hành trình. Không có ai bị thương trong vụ việc, theo thông cáo.

Dữ liệu theo dõi hàng hải của Refinitiv cho thấy cả hai con tàu, cách nhau 40 phút, đều thay đổi hướng đi đột ngột sau khi tiến vào Vùng Vịnh qua eo biển Hormuz, và di chuyển về phía bờ biển Iran. Dữ liệu cũng cho thấy tàu Mesdar, mang cờ Liberia nhưng do Anh khai thác, đổi hướng một lần nữa, di chuyển về phía tây ngược trở lại Vùng Vịnh.

Công ty sở hữu tàu Stena Impero phát đi thông cáo nói đã có "các tàu nhỏ không xác định và một máy bay trực thăng tiếp cận" khi tàu đang di chuyển qua eo biển Hormuz trong vùng biển quốc tế.

"Chúng tôi hiện tại không thể liên lạc với con tàu giờ đang đi theo hướng bắc về phía Iran", công ty sở hữu Stena Bulk và công ty quản lý Northern Marine cho hay trong thông cáo.

Hành động trả đũa?IRGC cho biết tàu Stena Impero bị bắt giữ theo yêu cầu của nhà chức trách Iran vì "không tuân theo các quy định hàng hải quốc tế", theo đài truyền hình nhà nước Iran. IRGC là lực lượng tinh nhuệ của Iran, được đặt dưới sự chỉ huy của lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei.

Ông Khamenei hôm 16/7 nói rằng Iran sẽ đáp trả hành động "cướp biển" của Anh khi bắt giữ tàu chở dầu Iran tại Gibraltar. Hôm 4/7, hải quân Anh bắt giữ tàu Grace 1 do nghi ngờ buôn lậu dầu đến Syria, vi phạm lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU).

"Chúng tôi nhận được báo cáo rằng tàu chở dầu Stena Impero của Anh đang gây ra sự cố và do đó, chúng tôi đã yêu cầu quân đội đưa nó đến cảng Bandar Abbas để thực hiện những kiểm tra cần thiết", ông Allah Allahmorad Afifipour, người đứng đầu các cảng và cơ quan hàng hải tỉnh Hormozgan, trả lời hãng thông tấn Tasnim của Iran.

Tasnim dẫn các nguồn tin quân sự Iran cho biết tàu Stena Impero đã xả thải cặn dầu gây ra ô nhiễm. Một nguồn tin khác cho hay con tàu "đã tắt hệ thống định vị và phớt lờ các cảnh báo của Vệ binh Cách mạng trước khi bị bắt", theo hãng tin chính thức IRNA.

Các vụ bắt giữ xảy ra một ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố tàu đổ bộ USS Boxer của nước này đã bắn hạ một máy bay không người lái của Iran ở eo biển Hormuz hôm 18/7. Tuy nhiên, Tehran tuyên bố họ không mất chiếc máy bay không người lái nào.

Tổng thống Trump cho biết ông sẽ nói chuyện với phía Anh về vụ bắt giữ diễn ra tại eo biển Hormuz, tuyến đường vận tải biển huyết mạch nơi một phần năm lượng dầu mỏ thế giới đi qua.

Căng thẳng giữa Iran và phương Tây đã leo thang sau các vụ va chạm liên tục tại khu vực xung quanh eo biển trong những tháng qua. Sáu tàu chở dầu bị tấn công hồi tháng 5 và tháng 6 tại vịnh Oman. Mỹ cáo buộc Iran đứng sau nhưng Tehran phủ nhận.

Trung tướng Robert P. Ashley Jr., giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ, hôm 19/7 nói rằng Iran đang tìm cách đáp trả tương xứng cho vụ tàu Iran bị Anh bắt giữ tại Gibraltar.

"Họ đang tìm những thứ mà về bản chất là tương xứng", ông Ashley nói tại Diễn đàn An ninh Aspen mới đây ở Colorado, Mỹ. "Họ không muốn đi đến chiến tranh nhưng cùng lúc họ muốn thể hiện sức mạnh".

Chỉ vài ngày sau vụ Gibraltar, ba tàu của Iran đã cố chặn một tàu chở dầu do Anh sở hữu khi tàu này đang di chuyển qua eo biển Hormuz, nhưng lực lượng Iran đã rút lui sau khi đối đầu với một tàu hải quân Anh.