Mùa hè năm nay nắng nóng khốc liệt, chuyên gia cảnh báo gì?

Nắng nóng gia tăng về cường độ

Ông Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, từ tháng 5 đến tháng 7/2023, hiện tượng ENSO tiếp tục duy trì ở trạng thái trung tính từ nay đến khoảng tháng 6/2023 với xác suất từ 80-90%; sau đó nhiệt độ mặt nước biển khu vực trung tâm Thái Bình Dương (khu vực NINO3.4) tiếp tục có xu hướng tăng dần và nghiêng về pha El Nino.

Nắng nóng có khả năng gia tăng hơn từ khoảng tháng 5- 7/2023 và tập trung nhiều tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ, số ngày nắng nóng có khả năng xuất hiện nhiều hơn và gay gắt hơn so với cùng thời kỳ năm 2022.

Mùa hè năm nay dự báo sẽ nắng nóng khốc liệt.

Tháng 8/2023 nắng nóng tiếp tục xảy ra chủ yếu ở khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ, cường độ nắng nóng có khả năng gay gắt hơn so với cùng thời kỳ năm 2022. Sau đó nắng nóng có xu hướng suy giảm hơn trong khoảng tháng 9/2023. Bão, áp thấp nhiệt đới và gió mùa Tây Nam gây ra gió mạnh, sóng lớn ảnh hưởng đến các hoạt động trên các vùng biển; ngoài ra hiện tượng mưa lớn, nắng nóng, dông, lốc, mưa đá có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất và sức khỏe cộng đồng ở các khu vực trên phạm vi toàn quốc.

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết trong các ngày 18-22/4, Tây Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ đón đợt nắng nóng mới. Nhiệt độ cao nhất 35-37 độ C, có nơi nắng nóng gay gắt trên 38 độ C.

Cùng lúc, Đông Bắc Bộ nắng nóng cục bộ vào tuần tới. Khu vực duy trì tình trạng oi nóng, khô ráo liên tục các ngày 17-22/4. Nhiệt độ cao nhất 31-33 độ C, chưa chạm ngưỡng nắng nóng.Hà Nội và các tỉnh, thành phố Đồng bằng Bắc Bộ gia tăng nóng bức kể từ ngày 18/4. Lúc này, nền nhiệt khu vực dao động trong ngưỡng 25-32 độ C và có thể đạt mức cao nhất 34 độ C vào ngày 21-22/4.

Đến cuối tuần tới, nền nhiệt giảm nhẹ xuống mức 30 độ C. Sau đó, nhiều khả năng, khu vực tiếp tục bước vào một đợt nồm ẩm ngắn vào khoảng ngày 24/4.

Tương tự, thời tiết miền Trung oi nóng kéo dài trong tuần tới. Riêng khu vực vùng núi phía tây của Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ có thể hứng chịu những ngày nắng nóng gay gắt trên 37 độ C, do ảnh hưởng của vùng áp thấp nóng phía tây.

Từ tháng 8-10/2023, tại khu vực Bắc Bộ nhiệt độ phổ biến cao hơn khoảng 0,5-1,0 độ C so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Tại khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ nhiệt độ phổ biến cao hơn khoảng 0,5 độ C so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ; riêng tháng 10/2023 nhiệt độ tại khu vực Trung Bộ cao hơn khoảng 0,5-1,0 độ C so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ,

Từ nay đến tháng 5/2023, bão và áp thấp nhiệt đới ít có khả năng xuất hiện trên Biển Đông, khoảng từ giữa tháng 6 có khả năng bão hoặc ATNĐ bắt đầu xuất hiện trên khu vực Biển Đông và phù hợp với quy luật khí hậu. Bão, áp thấp nhiệt đới và gió mùa gây ra gió mạnh, sóng lớn ảnh hưởng đến các hoạt động trên các vùng biển; ngoài ra hiện tượng mưa lớn, nắng nóng, dông, lốc, mưa đá có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất và sức khỏe cộng đồng ở các khu vực trên phạm vi toàn quốc.

Nhiệt độ trung bình trên phạm vi cả nước phổ biến cao hơn khoảng 0,5 độ C so với trung bình nhiều năm, riêng khu vực Tây Nguyên-Nam Bộ tháng 5/2023 phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Từ tháng 8-10/2023, nhiệt độ mặt nước biển khu vực NINO3.4 tiếp tục tăng dần và trạng thái El Nino được thiết lập với xác suất 55-65% và có khả năng kéo dài cho đến những tháng đầu năm 2024. Từ tháng 8-10/2023, số lượng bão/áp thấp nhiệt đới trên khu vực Biển Đông có khả năng thấp hơn so với TBNN cùng thời kỳ (TBNN trong khoảng từ 6-7 cơn bão/ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông trong giai đoạn này) và tác động chủ yếu đến các khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ. Đề phòng những cơn bão có diễn biến phức tạp cả về quỹ đạo cũng như cường độ.

2 tháng qua ghi nhận nhiều kỷ lục về nắng nóng

Ông Hoàng Phúc Lâm cho biết, trong thời kỳ từ tháng 02/2023 đến nửa đầu tháng 4/2023, đã xuất hiện 07 đợt không khí lạnh vào các ngày 13/02, 19/02, 24/02, 12/3, 25/3, 27/3 và 06-08/4. Các đợt KKL đều gây trời rét tại khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

Từ tháng 02 đến nửa đầu tháng 4/2023, trên cả nước đã xảy ra 11 đợt mưa diện rộng trong đó, đáng chú ý đợt mưa từ ngày 14-17/02 do ảnh hưởng của không khí lạnh nên ở các tỉnh từ Quảng Trị đến Bình Định có mưa, mưa rào và có nơi có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Một số nơi có lượng mưa lớn như: TP. Huế (Thừa Thiên Huế) 98mm, Đà Nẵng 60mm, Trà My (Quảng Nam) 72mm,... Trong tháng 02/2023, một số nơi có tổng lượng mưa (TLM) tháng và lượng mưa ngày vượt giá trị lịch sử (GTLS) trong chuỗi số liệu quan trắc cùng thời kỳ.

Trong tháng 02/2023, nắng nóng chủ yếu chỉ xuất hiện cục bộ ở khu vực miền Đông Nam Bộ. Sang tháng 3/2023, nắng nóng gia tăng hơn, đặc biệt trong thời kỳ nửa cuối tháng 3, nắng nóng đã xuất hiện nhiều nơi ở miền Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, Bắc và Trung Bộ; riêng tại Bắc Bộ và Trung Bộ đã xảy ra nắng nóng gay gắt diện rộng tại khu vực Tây Bắc Bộ vào ngày 22-23/3; 22-24/3 tại Bắc và Trung Trung Bộ; một số nơi đã ghi nhận được nhiệt độ tối cao ngày vượt GTLS trong chuỗi số liệu quan trắc.

Ngày 22/3, nhiệt độ tại Kim Bôi là 41.4 độ, vượt mốc lịch sử 38.1 độ vào năm 1996. Tại Lạc Sơn nhiệt độ 39.4 độ, vượt mốc lịch sử 39 độ ..năm 199.Tại thành phố Hòa Bình ghi nhận nhiệt độ 38.8 độ, vượt mốc lịch sử năm 1996. Con Cuông là 40,4 độ, vượt giá trị lịch sử năm 2014. Hương Sơn là 39,7, vượt giá trị lịch sử năm 2014.

Trong nửa đầu tháng 4, nắng nóng diện rộng tiếp tục xuất hiện tại các khu vực kể trên. Đợt 05-06/4 tại Tây Bắc Bộ, 04-06/4 tại Bắc và Trung Trung Bộ, đợt 04-10/4 tại Đông Nam Bộ; khu vực Tây Nguyên và Tây Nam Bộ tiếp tục có nắng nóng cục bộ.

Theo ông Hoàng Phúc Lâm, cũng do El Nino, mưa ở miền Bắc có xu hướng thấp hơn đến xấp xỉ trung bình nhiều năm, ít khả năng mưa to vào cuối tháng 5, đầu tháng 6 như năm 2022. Miền Trung lượng mưa lại có xu hướng thiếu hụt so với trung bình nhiều năm và có thể kéo dài sang đầu năm 2024. Tây Nguyên và Nam Bộ tổng lượng mưa dự báo xấp xỉ đến cao hơn trung bình nhiều năm trong các tháng 6 đến 9, từ tháng 10 đến hết năm có xu hướng thiếu.

Hạn hán dự báo cũng sẽ phức tạp hơn ở miền Bắc. Trong các tháng mùa lũ chính vụ, lượng dòng chảy trên các sông và đến hồ chứa lớn trên lưu vực sông Đà, Gâm, Chảy thiếu hụt 10-30% so với trung bình nhiều năm. Từ tháng 4 đến 8 có khả năng xảy ra khô hạn, thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi tại Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, Ninh Thuận, Bình Thuận và Tây Nguyên.

Tô Hội