Các Startup tại Đông Nam Á biến rác thải nhựa thành hàng tiêu dùng

Một thế hệ startup mới ở Đông Nam Á đang sử dụng công nghệ để tái chế rác thải nhựa thành vật liệu sử dụng ở sản phẩm tiêu dùng như bàn ghế và các đồ gia dụng khác. Những nỗ lực của họ góp phần giải quyết vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa ở các đại dương, vốn đang ngày càng trở nên nguy cấp trong bối cảnh các nước trong khu vực đối mặt với mối đe dọa biến đổi khí hậu do khí thải nhà kính.

Tái chế rác nhựa để sản xuất đồ nội thất
Khi còn nhỏ, Syukriyatun Niamah được cha khuyến khích khám phá vẻ đẹp của Indonesia bằng cách đi cắm trại và leo núi. Nhưng đọng lại trong tâm trí cô từ những chuyến đi này là rác nhựa bị vứt bỏ bừa bãi khắp nơi.

Dù Indonesia, quốc gia đông dân nhất trong khối ASEAN, sở hữu những viên ngọc du lịch như hòn đảo nghỉ dưỡng thanh bình Bali, vấn đề rác thải nhựa, hậu quả của sự phát triển kinh tế nhanh chóng, đã làm mất đi nét hấp dẫn những cảnh quan thiên nhiên đẹp khác. Rác bao bì nhựa tràn ngập một số con sông của Indonesia và đôi khi làm tắc nghẽn đường thủy.

Những trải nghiệm đó đã thúc đẩy Niamah, hiện 28 tuổi, thành lập Robries, một công ty khởi nghiệp (startup) đặt ra sứ mệnh giảm lượng rác thải nhựa trôi ra các đại dương bằng cách biến chúng thành đồ nội thất và phụ kiện gia đình như bàn ghế, thớt, bình hoa, học tủ…

“Indonesia là một đất nước xinh đẹp nhưng vấn đề là có rất nhiều rác thải trong môi trường. Khi còn học đại học, tôi đã thấy vấn đề rác thải nhựa ngày càng nghiêm trọng”.

Vị doanh nhân trẻ tuổi này đã nghiên cứu thiết kế sản phẩm trước khi thành lập Robries vào năm 2018 và áp dụng các kỹ năng của mình để thử nghiệm các quy trình tái chế nhằm biến rác thải nhựa thành các sản phẩm hữu ích.

Rác nhựa được tái chế và sử dụng để sản xuất từ bàn ghế cho đến bình hoa có màu sắc rực rỡ là thành quả nghiên cứu của Niamah có thể được nhìn thấy trên trang web của Robries. Công ty cô đang bán một chiếc ghế làm hoàn toàn bằng nhựa tái chế với giá 626.000 rupiah Indonesia (41 đô la Mỹ), trong khi, một bộ bốn chiếc nhựa đế lót ly có giá chỉ 150.000 rupiah ( gần 10 đô la)

“Chúng tôi đang tìm cách thâm nhập thị trường toàn cầu. Chúng tôi cũng sẽ sớm giới thiệu sản phẩm của mình ra khắp đất nước Indonesia để giáo dục nhiều người hơn và khuyến khích họ tham gia cùng chúng tôi trong phong trào sống không rác thải”, Niamah chia sẻ.

Công ty non trẻ của cô đang tìm kiếm vòng tài trợ Series B trị giá 250.000 đô la để đầu tư cho dự án tái chế bốn loại chất thải nhựa: polypropylen, polyetylen mật độ cao, polyetylen mật độ thấp và polystyrene tác động cao.

Niamah cho biết: “Chúng tôi đang có kế hoạch mở rộng năng lực tái chế thông qua các hệ thống tốt hơn và quy trình hiệu quả hơn. Bằng cách mang đến một góc nhìn mới về rác thải nhựa, tôi hy vọng sẽ làm cho mọi người suy nghĩ lại về hành vi tiêu dùng của mình”.

Rác thải nhựa vẫn là một vấn đề đặc biệt nan giải ở Đông Nam Á, nơi đồ uống mang đi từ cà phê nóng đến trà thường được phục vụ trong ly nhựa và nhiều người bán hàng rong sử dụng bao bì nhựa để gói đồ ăn. Gần đây, một số nhà kinh doanh đã chuyển sang ống hút giấy, đồ dùng bằng gỗ và hộp đựng có thể phân hủy sinh họcm nhưng họ chỉ là một phần rất nhỏ so với những người đang sử dụng đồ nhựa và bao bì nhựa khó phân hủy sau khi vứt bỏ.

Sự phụ thuộc vào nhựa ngày càng trở nên đáng chú ý hơn khi đại dịch Covid-19 thúc đẩy nhu cầu sử dụng các dịch vụ giao đồ ăn.

“So với phần còn lại của thế giới, Nam Á và Đông Nam Á sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần nhiều hơn do giá cả rẻ và sự tiện lợi của chúng”, Prak Kodali, Giám đốc điều hành và là đồng sáng lập của pFibre (Singapore), một startup sử dụng các thành phần từ thực vật có thể phân hủy sinh học để sản xuất bao bì, nói.

ReForm Plastic (Việt Nam) muốn xây dựng 100 nhà máy tái chế rác nhựa
Các doanh nghiệp thân thiện với môi trường ASEAN đang tìm cách thúc đẩy một “nền kinh tế tuần hoàn”. Họ hy vọng sẽ giảm thiểu hoặc loại bỏ rác thải trong bối cảnh các chính phủ và công ty ở châu Á cấp bách ứng phó biến đổi khí hậu.

Tại Việt Nam, doanh nghiệp xã hội ReForm Plastic, có trụ sở tại Đà Nẵng, đang vận hành mô hình nhượng quyền công nghệ để giúp các đối tác ở Đông Nam Á và bên ngoài xử lý nhựa giá trị thấp thành vật liệu xây dựng và các sản phẩm tiêu dùng khác.

Bằng cách sử dụng các kỹ thuật đúc nén, ReForm Plastic chuyển đổi nhựa phế thải thành các tấm ván có thể dùng làm vật liệu cơ bản để các nhà sản xuất tạo hình thành các mặt hàng tiêu dùng, giống như với gỗ, kim loại hoặc bìa cứng.

Kasia Weina, người đồng sáng lập của ReForm Plastic, cho biết cho đến nay, công ty anh đã chuyển đổi hơn 500 tấn nhựa giá trị thấp và không có giá trị thành các sản phẩm tiêu dùng như bàn ghế, thùng rác. ReForm Plastic có khả năng xử lý tới 6.000 tấn nhựa phế thải tại tám nhà máy. Công ty đặt mục tiêu mở 100 cơ sở trên khắp thế giới để xử lý hơn 100.000 tấn chất thải nhựa hàng năm vào năm 2030.

Weina nói: “Chúng tôi được thiết lập với mô hình có thể nhân rộng nhanh chóng, với tám cơ sở đang trong giai đoạn vận hành hoặc lắp đặt ở châu Á và châu Phi, bao gồm 2 ở Myanmar, 2ở Việt Nam, 1 ở Bangladesh, 1 ở Philippines, 1 ở Ghana và 1 ở Lào. Bằng cách trở thành một trung tâm đáp ứng mọi nhu cầu xử lý rác thải nhựa bị vứt bỏ bừa bãi, chúng tôi có thể tạo ra tác động môi trường tích cực hơn trên quy mô lớn hơn”.

Những nỗ lực như vậy có ý nghĩa lớn vì nhựa chiếm 80% tổng lượng rác thải trong các đại dương trên thế giới. Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Thái Lan, Varawut Silpa-archa cho biết vào năm 2021: “Khối lượng chất thải rắn và rác thải biển đang tăng lên khắp Đông Nam Á. Kết hợp với quá trình đô thị hóa nhanh chóng và tầng lớp tiêu dùng ngày càng mở rộng, các hậu quả trong dài hạn của vấn đề này chỉ mới bắt đầu xuất hiện”.

Circulate Initiative, một tổ chức phi lợi nhuận vận động giải quyết vấn đề ô nhiễm rác nhựa đại dương ở Nam Á và Đông Nam Á, cho biết có 11 triệu tấn rác thải nhựa đổ vào các đại dương mỗi năm và con số này dự kiến sẽ tăng gấp ba lần vào năm 2040.

Nhựa có thể mất hàng trăm năm để phân hủy và thải ra khí nhà kính trong suốt quá trình đó, vì vậy, chỉ riêng việc chặn đứng ô nhiễm nhựa ở Ấn Độ và Indonesia vào năm 2030 sẽ giúp loại bỏ 150 triệu tấn khí thải nhà kính, Circulate Initiative cho biết.

Thách thức đối với các startup trong lĩnh vực này là các hoạt động huy vốn đang trở nên khó khăn vào thời điểm các nhà đầu tư chùn tay vì các bất ổn kinh tế vĩ mô toàn cầu, lãi suất tăng và áp lực lạm phát. Vốn đầu tư rót vào các công ty bền vững giảm 24% vào năm 2022, xuống còn 159,3 tỉ đô la, mức thấp nhất trong hai năm, theo nhà cung cấp dữ liệu Refinitiv.

Hải Đăng