Rào cản lớn trong việc vận động đồng thuận hiến xác cho y học do trở ngại về tâm lý

Trong 10 năm, Viện Giải phẫu Đại học Y Hà Nội chỉ tiếp nhận 14 xác hiến phục vụ y học. Những năm qua, nguồn thi thể hiến tặng để sinh viên y nghiên cứu, học tập rất ít ỏi.

Thông tin trên NGƯỜI LAO ĐỘNG, Tiến sĩ-bác sĩ Nguyễn Đức Nghĩa, Phó trưởng bộ môn giải phẫu thuộc Đại học Y Hà Nội, cho biết giải phẫu học là cánh cửa đầu tiên mà các sinh viên ngành y bắt buộc phải vượt qua trước khi bước chân vào thế giới của y học.

Trong 10 năm trở lại đây, Bộ môn Giải phẫu, Trường ĐH Y Hà Nội nhận được hơn 10 xác hiến, người trẻ nhất 18 tuổi, người già nhất vừa qua tuổi 90, tên của họ được khắc ghi trên tấm bảng đặt tại Viện Giải phẫu. Số lượng thi thể hiến cho y học ở phía Bắc chỉ bằng khoảng 10% so với số thi thể được hiến cho một số đơn vị tại TP HCM.

"Không chỉ ở Việt Nam mà tất cả các nền y tế phát triển, thi thể hiến đây được gọi là những "người thầy thầm lặng" đối với sinh viên y khoa. Theo tiêu chuẩn tốt nhất là 6 - 8 sinh viên học/xác, tuy nhiên thực tế số sinh viên học trên xác hiện cao hơn nhiều. Với tình trạng khan hiếm nguồn xác như hiện nay thì việc học tập giải phẫu thực hành của sinh viên trong thời gian tới rất khó khăn"- ông Nghĩa nói.

Theo các bác sĩ giải phẫu, thi thể được sử dụng trong đào tạo y khoa có hai loại chính là xác khô (được xử lý bằng hóa chất, thành phần chính là formol) và xác tươi (bảo quản bằng hệ thống tủ lạnh và tủ rã đông). Xác khô là "học cụ" cung cấp kiến thức về cấu trúc cơ thể người, thời gian sử dụng 1 năm. Xác tươi rất cần trong đào tạo các kỹ năng ngoại khoa phẫu thuật, thời gian sử dụng ngắn hơn.

PGS-TS Đồng Văn Hệ, Phó giám đốc Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội), cho biết với sinh viên y và thầy thuốc, việc được đào tạo bằng xác người, đặc biệt là xác tươi rất ý nghĩa. Bởi xác khô ngâm bị đen, cứng lại nên không thể nhìn được chi tiết mạch máu, khó để thực hành phẫu thuật. Không ít bác sĩ Bệnh viện Việt Đức phải ra nước ngoài đào tạo để nâng cao trình độ, học tập qua xác tươi.

Vì không có xác tươi để học, nhiều nghiên cứu sinh từ phía Bắc phải vào TP HCM để học mổ xác, do ở đó các cơ sở đào tạo y khoa tiếp nhận được số lượng khá nhiều, thậm chí có thời điểm phải ngừng tiếp nhận vì không đủ điều kiện bảo quản.

"Một năm qua, Trường đại học Y Hà Nội đã làm việc với các cơ sở đào tạo y khoa tại TP HCM về việc chia sẻ xác hiến ra phía Bắc. Tuy nhiên, vẫn chưa thể tiến hành vì nhiều người còn e ngại, còn có tâm lý muốn thắp hương cho người thân hàng tháng" - tiến sĩ Nghĩa chia sẻ.

Theo ông Nghĩa, thời gian từ khi tiếp nhận tới lúc ngưng sử dụng xác thường từ 2-3 năm (1-2 năm xử lý, 1 năm sử dụng). Sau đó, xác hiến sẽ được hỏa thiêu để trao lại cho gia đình hoặc đưa vào an táng tại nghĩa trang ở Quảng Ninh. Ngoài ra, các đơn vị chức năng sẽ lo toàn bộ mọi vấn đề từ vận chuyển tới hậu sự.

Tiến sĩ Nghĩa bày tỏ mong muốn cộng đồng quan tâm, đăng ký hiến xác cho y học. Người dân có thể liên hệ với số đường dây nóng của Bộ môn Giải phẫu, Trường ĐH Y Hà Nội: 0343.23.48.48 và trang web hienthithe.com để nhận được thông tin về đăng ký hiến xác.