Thường xuyên ngủ gật ban ngày, cẩn trọng với căn bệnh gây đột tử khi ngủ

Ngưng thở khi ngủ là sự rối loạn trong giấc ngủ, trong đó có hiện tượng ngưng thở hơn 10 giây hay giảm thông khí lặp đi lặp lại nhiều lần trong đêm kèm triệu chứng ngủ ngáy và ngủ ngày quá mức.

Có thể gây đột tử trong khi ngủ

Anh Lâm, 62 tuổi đang ngủ ngáy rất to, đều, tự nhiên chị vợ nằm bên cạnh không thấy tiếng động phát ra nữa. Khoảng nửa phút sau, người vợ thấy anh Lâm cựa mình rồi sặc lên và ngáy tiếp.

Mỗi đêm, anh Lâm thường thức giấc từ 3-4 lần để đi tiểu. Sáng dậy anh thường kêu mệt mỏi, đau đầu, ngủ không ngon giấc, nhưng lại thường xuyên ngủ gà ngủ gật vào ban ngày. Có hôm đang điều khiển xe ô tô, anh Lâm ngủ gật khiến xe lao vào vệ đường, may mắn không gây tai nạn giao thông.

Lo lắng sức khỏe có vấn đề, anh Lâm vào viện khám và được bác sỹ kết luận anh mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Ths. BS Phan Thanh Thủy, Bộ môn Nội tổng hợp - Đại học Y Hà Nội cho biết: Ngưng thở khi ngủ là tình trạng xuất hiện những cơn ngừng thở hoặc giảm thở trong khi ngủ gây suy giảm oxy trong máu và gây một loạt các biến cố về sức khỏe mà bản thân người bệnh không hề biết.  Hội chứng ngưng thở khi ngủ nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Bất kỳ ai, ở mọi lứa tuổi, đều có thể bị ngưng thở khi ngủ, nhưng thường gặp nhất ở tuổi trung niên, đặc biệt là nam giới, những người béo phì, bất thường cấu trúc đường hô hấp trên (amidan quá phát, hàm nhỏ, lưỡi to)…

Người béo phì, ngủ ngáy, nguy cơ ngưng thở khi ngủ tăng gấp 3 lần người bình thường. Ngoài ra, những người có thói quen sử dụng thuốc lá, rượu bia, chất gây nghiện, chất an thần… cũng có nguy cơ ngưng thở khi ngủ.

Khi ngưng thở lúc ngủ, không khí không vào đến phổi để trao đổi oxy, gây ra thiếu oxy toàn thân, ảnh hưởng đến mạch máu ở tim, phổi, thận, tuyến tụy, não... dễ dẫn đến bệnh tăng huyết áp, nguy cơ mắc bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, đột quỵ do tắc mạch não, xuất huyết não.

Cũng theo Ths. BS Phan Thanh Thủy, ngưng thở khi ngủ về lâu dài có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và có nguy cơ gây đột quỵ, thậm chí đột tử trong đêm, người nhà không thể phát hiện hoặc đưa đi cấp cứu.

Ai có thể bị ngưng thở khi ngủ?

Có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở trung niên, thường gặp ở nam giới.

Những người béo phì, bất thường cấu trúc đường hô hấp trên (amidan quá phát, hàm nhỏ, lưỡi to,…), uống nhiều rượu bia, sử dụng thuốc an thần hoặc trong gia đình có người bị ngưng thở khi ngủ có nguy cơ bị ngưng thở khi ngủ cao hơn.

Dấu hiệu nhận biết ngưng thở khi ngủ

- Ngủ ngáy: là dấu hiệu phổ biến nhất. Bệnh nhân có những cơn ngưng thở về đêm, thở phì phò, hổn hển và cuối kỳ ngưng thở. Ngáy to nhất khi nằm ngửa, giảm khi nằm nghiêng.

- Mệt mỏi cả ngày: người bị ngưng thở khi ngủ thường mệt mỏi, khó tập trung trong công việc, suy giảm trí nhớ, thay đổi tính tình, dễ cáu gắt.

- Buồn ngủ vào ban ngày: bệnh nhân có thể ngủ trong khi đang làm việc, thậm chí khi đang lái xe.

- Đau đầu khi thức dậy: nguyên nhân do thay đổi nồng độ oxy não trong đêm.

- Giảm trí nhớ, kém tập trung khi làm việc, học tập

Khi có những dấu hiệu về ngưng thở lúc ngủ, người bệnh nên đến các chuyên khoa hô hấp khám ngay để được điều trị sớm nhất có thể. Có những cách sau để biết bệnh nhân có mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ hay không.

-Đa ký giấc ngủ: Đa ký giấc ngủ hay còn gọi là đo giấc ngủ. Đa ký giấc ngủ dựa trên các thăm dò chức năng được sử dụng phổ biến nhất trong chẩn đoán hội chứng ngưng thở khi ngủ.
‎Đa ký giấc ngủ bao gồm ghi nhận đồng thời về nhiều thông số sinh lý của bệnh nhân trong lúc ngủ. Đa ký giấc ngủ có thể trực tiếp theo dõi và đếm số lần gặp các sự cố về hô hấp, đồng thời cũng theo dõi tình trạng giảm ô-xy trong máu. Qua đó, các bác sĩ đưa ra chẩn đoán và điều trị kịp thời.

-Nội soi ống mềm khi ngủ: Là phương tiện khảo sát rất cần thiết cho việc xác định chính xác vùng tắc nghẽn và mức độ tắc nghẽn khi ngủ. Bệnh nhân sẽ được gây ngủ và theo dõi bởi bác sĩ gây mê. Sau đó bác sĩ sẽ tiến hành nội soi kiểm tra chính xác vùng tắc nghẽn và mức độ tắc nghẽn khi bệnh nhân ngủ để có thể tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Phòng ngừa và điều trị ngưng thở khi ngủ

Để phòng ngừa hội chứng ngưng thở khi ngủ, cần giảm cân nặng với những trường thừa cân béo phì. Những trường hợp có kèm theo bất thường về giải phẫu như bất thường hàm mặt, lưỡi gà rủ quá thấp cần có can thiệp về chuyên khoa.

Thay đổi lối sống có thể làm nhẹ bớt triệu chứng ngưng thở khi ngủ như:

- Tránh uống rượu

- Ngưng các thuốc an thần và chất gây nghiện

- Thay đổi tư thế ngủ (quay đầu giường lên cao 10cm, tránh nằm gối cao; một số bệnh nhân bị ngưng thở khi ngủ nhẹ hay ngáy to có thể ít bị vấn đề về hô hấp khi nằm nghiêng).

- Thở áp lực dương liên tục

- Phẫu thuật mở rộng khoảng thở vùng họng miệng bằng cách cắt bỏ tổ chức mô mềm thừa ở màn hầu và thành bên họng, có thể kèm cắt amidan.