Bất ngờ về “thiên đường súng đạn” tại Thái Lan

Bạo lực súng đạn gia tăng tại Thái Lan

Chỉ mới hôm qua (6/10), ít nhất 37 người đã thiệt mạng trong vụ xả súng hàng loạt tại một nhà trẻ ở tỉnh Nong Bua Lamphu, vùng Đông Bắc Thái Lan, bao gồm 12 người lớn và 25 trẻ em. Hung thủ đã tới nhà trẻ vào giờ ăn trưa và xả súng khi các em nhỏ đang ngủ. Vụ việc đã gây chấn động không chỉ Thái Lan mà toàn thế giới khi nạn nhân là các em bé còn quá nhỏ (từ 2-5 tuổi) và hung thủ vốn là một cựu cảnh sát bị sa thải do sử dụng ma túy.

Một cửa hàng bán súng ở tỉnh Nakhon Ratchasima, Thái Lan, vào năm 2020. Ảnh: AFP.

Chỉ mới tháng trước, một vụ nổ súng tại một cơ sở đào tạo sĩ quan ở quận Dusit, thủ đô Bangkok, cũng đã khiến hai người thiệt mạng và một người khác bị thương. Tay súng là một quân nhân có vấn đề về tâm thần. Các nạn nhân thiệt mạng và bị thương là đồng nghiệp của nghi phạm.

Vào tháng 2/2020, một binh sĩ đã xả súng khiến 29 người thiệt mạng trong một cuộc tấn công kéo dài 17 giờ và làm bị thương hàng chục người khác trước khi bị bắn hạ bởi lính biệt kích ở tỉnh Nakhon Ratchasima. Vụ việc này cũng đã gây chấn động Thái Lan vào thời điểm đó và được cho là có liên quan đến tranh chấp nợ nần giữa tay súng, thiếu tá Jakrapanth Thomma và một sĩ quan cấp cao.

Dễ dàng mua súng online

Việc tiếp cận với các loại súng trôi nổi trên thị trường chợ đen ở Thái Lan là khá dễ dàng. Các chợ trực tuyến giúp dân thường có thể dễ dàng mua được súng mà không cần phải kiểm tra lý lịch phức tạp.

Trong một vụ việc liên quan tới sử dụng súng trái phép trong thời gian gần đây tại Thái Lan, một phụ nữ 40 tuổi khai với cảnh sát rằng cô đã mua khẩu súng lục trên mạng rồi dùng súng bắn chết người bạn trai với lý do người này đã hành hung cô.

Cũng trong tháng 8 năm nay, một cuộc đấu súng giữa hai nhóm thanh niên đối địch ở tỉnh Ubon Ratchathani khiến 3 người chết và 6 người khác bị thương. Cảnh sát cho biết vụ xả súng liên quan đến những khẩu súng trường nhập lậu từ thời Chiến tranh Lạnh.

Vào tháng 7 vừa qua, cảnh sát Bangkok đã thu giữ hơn 2.300 khẩu súng đã được chế tạo lại và vài nghìn viên đạn được rao bán trên một chợ trực tuyến trong một cuộc đột kích bất ngờ.

Một số tài khoản mạng xã hội Thái Lan rao bán súng với dịch vụ giao hàng tận nhà. Một tài khoản Twitter với hashtag “#puenthuan” (súng bất hợp pháp) liệt kê các loại súng ngắn có giá chỉ từ 2.500 đến 15.000 baht (60 - 400 USD), thấp hơn nhiều so với các loại súng có thể được mua một cách hợp pháp.

Súng không được cấp phép vẫn được mua bán tràn lan tại Thái Lan bất chấp các chiến dịch trấn áp của cảnh sát nhằm truy bắt những kẻ buôn bán và cung cấp súng trái phép.

Nhà trẻ ở xã Uthai Sawan, huyện Naklang, tỉnh Nong Bua Lamphu, nơi diễn ra vụ xả súng ngày 6/10/2022. Ảnh: Thai PBS.

4 triệu khẩu súng bất hợp pháp

Theo một cuộc khảo sát của GunPolicy.org, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Đại học Sydney, đã có hơn 10,3 triệu khẩu súng thuộc sở hữu tư nhân ở Thái Lan vào năm 2017. Theo Bộ Nội vụ Thái Lan, tính đến năm ngoái, chỉ khoảng sáu triệu khẩu súng trong số này đã được đăng ký. Điều này đồng nghĩa rằng khoảng hơn 4 triệu khẩu súng đang trôi nổi trái phép trên toàn Thái Lan.

Được giới tội phạm ưa thích

Các loại súng trái phép ở Thái Lan chủ yếu bao gồm súng tự chế, súng cầm tay không đăng ký và các loại súng nhái như súng hơi và súng bắn đạn cao su được cải tiến để bắn đạn thật.

Các chuyên gia về súng cho biết trong nhiều trường hợp, các chủ sở hữu súng hợp pháp sẽ xóa số đăng ký sử dụng súng trước khi bán lại súng trên thị trường chợ đen. Giá của súng được mua bán theo kiểu này thường khởi điểm từ khoảng 40.000 baht (1.100 USD)/khẩu.

Theo các chuyên gia, giới tội phạm có xu hướng không sử dụng súng được cấp phép vì việc đăng ký súng bao gồm hồ sơ cho biết nhãn hiệu của nòng súng, hoàn toàn có thể truy ra từ dấu vết để lại trên đầu đạn. Nhiều số liệu ước tính cho thấy súng bất hợp pháp được sử dụng trong 98% các vụ phạm tội liên quan đến súng.

Luật Sử dụng Súng tại Thái Lan

Đạo luật về Súng, Đạn, Chất nổ, Pháo hoa và Súng tự chế của Thái Lan năm 1947, được sửa đổi lần cuối vào năm 2014, cấm sở hữu súng mà không có giấy phép. Những người vi phạm sẽ bị phạt tù từ 1 đến 10 năm hoặc phạt tiền lên đến 20.000 baht (550 USD).

Bất kỳ ai bị phát hiện có sử dụng súng dưới tên đăng ký của người khác sẽ phải đối mặt với án tù từ 6 tháng đến 5 năm hay phạt tiền lên đến 10.000 baht, và trong nhiều trường hợp là cả hai hình phạt nói trên.  

Mang theo một khẩu súng có đăng ký nhưng không có giấy phép sử dụng súng cũng là bất hợp pháp, với hình phạt lên tới 5 năm tù, mức phạt tối đa là 10.000 baht (270 USD) hoặc cả hai hình phạt nói trên.

Luật lệ bị phớt lờ

Luật về Súng của Thái Lan cũng đặt ra một danh sách dài các hạn chế đối với quyền sở hữu súng. Những người bị cấm sở hữu súng bao gồm những người bị kết án phạm tội, những người lạm dụng ma túy, những người ốm yếu hoặc tàn tật, những người tâm thần không ổn định, những người không đủ năng lực hành vi, trẻ trẻ vị thành niên…

Những đối tượng không có nghề nghiệp, thu nhập ổn định, không có nơi cư trú cố định, hay những người phạm tội gây mất trật tự công cộng cũng không được phép sở hữu súng.

Tuy nhiên, các chuyên gia về súng cho biết những quy định cứng rắn này có thể bị phớt lờ thông qua các hành vi hối lộ hoặc các mối liên hệ trong bộ máy hành chính. Trong khi đó, những khách hàng có nhu cầu sở hữu súng hợp pháp có thể nhờ các cửa hàng bán súng đại diện để thay họ đăng ký mua súng. Bằng cách này, thời gian giao súng có thể được rút ngắn từ 6 tháng đến 1 năm xuống còn không quá 2 tháng.

“Vùng đất của những nụ cười” hay “Thiên đường súng đạn”

Thái Lan nổi tiếng là "vùng đất của những nụ cười", nhưng cũng là một trong những nước có tỷ lệ sở hữu súng cao nhất thế giới. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong liên quan đến súng đạn trên đầu người tại Thái Lan cao hơn Mỹ, nơi thường xuyên xuất hiện tin tức về những vụ xả súng.

Theo nghiên cứu năm 2016 của Đại học Washington, Mỹ, Thái Lan có hơn 3.000 vụ giết người bằng súng mỗi năm, dẫn tới tỷ lệ tử vong do bạo lực súng đạn là 4,45/100.000 người, cao gấp 8 lần nước láng giềng Malaysia và thậm chí lớn hơn Iraq, một trong những quốc gia bất ổn nhất thế giới.

Cũng theo số liệu của Đại học Washington, tỷ lệ tử vong vì súng hồi năm 2013 tại Thái Lan là 7,48/100.000 người, hơn gấp đôi tỷ lệ tại Mỹ là 3,55/100.000 người và cao nhất châu Á năm đó. Số người chết vì súng đạn của Thái Lan cũng nhiều hơn Philippines 50%.

Theo các chuyên gia, dù thường xuyên xảy ra bạo lực súng đạn, Thái Lan ít khi chứng kiến các vụ xả súng quy mô lớn như ở Mỹ, do phần lớn các vụ nổ súng giết người ở nước này liên quan tới bạo lực băng đảng hoặc mâu thuẫn cá nhân.

Tuy nhiên, thực tế này đang dần thay đổi theo chiều hướng xấu hơn khi các vụ xả súng đẫm máu không cần lý do với số nạn nhân lớn, thậm chí có những em nhỏ còn quá ít tuổi, đang gióng lên những hồi chuông cảnh tỉnh về nạn bạo lực súng đạn đang ngày một nghiêm trọng tại đất nước này./.