Các ca mắc bệnh dại tử vong đều do chủ quan không tiêm phòng dại chó, mèo

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hàng năm bệnh dại gây ra cái chết cho 60.000-70.000 người và hàng triệu động vật. Tại Việt Nam, mặc dù mỗi năm đều có nhiều ca tử vong vì bệnh dại, song nhiều người còn rất chủ quan không tiêm phòng, hoặc tiêm không đầy đủ, đúng lịch sau khi bị chó, mèo cắn. Theo số liệu thống kê, giai đoạn 2017-2021, Việt Nam trung bình mỗi năm có 76 người tử vong, giảm 15% so với giai đoạn 2012- 2016.

Các chuyên gia y tế cho biết nguyên nhân gây ra bệnh dại là do một loại vi khuẩn có tên là Rhabdovirus có trong nước bọt của những động vật bị bệnh dại. Bệnh dại lây từ nước bọt của động vật bị dại thông qua vết cắn, liếm. Ổ chứa virus dại trong thiên nhiên thông thường là động vật có máu nóng, đặc biệt là chó. Ngay khi vào cơ thể, virus dại xâm nhập vào các dây thần kinh ngoại biên, chạy dọc theo các dây thần kinh đến tủy sống và não bộ. Vết thương càng ở gần hệ thần kinh trung ương như mặt, cổ, đầu, ngón tay,… thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.

Với tỷ lệ tử vong lên tới gần 100% khi phát bệnh, bệnh dại được xem là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất trong lịch sử nhân loại. Đáng lo ngại hơn, hầu hết các nạn nhân tử vong vì bệnh dại ở nước ta đều có điểm chung là chủ quan không tiêm phòng, hoặc tiêm không đầy đủ, đúng lịch sau khi bị chó, mèo cắn.

8 tháng đầu năm 2022 nước ta ghi nhận đã có 40 trường hợp tử vong do bệnh dại, bệnh cũng xuất hiện và tăng cao ở những tỉnh vốn không phải khu vực trọng điểm về dại. Cụ thể, tỉnh Bến Tre có 12 ca tử vong - tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2021; Kiên Giang có 5 ca tử vong trong khi cùng kỳ năm trước ghi nhận 1 ca; Gia Lai có 4 ca tử vong.  Vì vậy bộ Y tế nhận định nguy cơ bùng phát bệnh dại trên người tại các khu vực nói trên và lây lan sang các khu vực khác là rất lớn.

Trong khi đó, theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cả nước có gần 7 triệu con chó, nhưng 6 tháng đầu năm nay, chỉ có 40% được tiêm phòng. Có 13 tỉnh, TP (20%) đạt tỷ lệ tiêm phòng trên 70% tổng số đàn chó. Chó mắc bệnh dại chủ yếu không xác định được chủ, chưa tiêm phòng vaccine dại; công tác quản lý đàn chó của một số địa phương còn lỏng lẻo. Nguyên nhân nữa là người nuôi chó không chấp hành việc đăng ký, nuôi nhốt chó, tình trạng chó thả rông, không đeo rọ mõm cho chó còn nhiều… dẫn đến cắn người, có trường hợp tử vong.

Thông tin từ Sở Y tế Hà Nội, đại diện Sở cho biết hằng năm TP vẫn ghi nhận những trường hợp tử vong do bệnh dại, đều do chủ quan không đi tiêm phòng vắc xin sau khi bị chó cắn. Trong các năm 2017 - 2018, ngoài các trường hợp tử vong do bệnh dại trên người, TP còn ghi nhận các ổ dịch dại trên động vật tại các quận: Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Hoàng Mai. Năm 2020 - 2021 ghi nhận các trường hợp tử vong do bệnh dại trên người tại hai quận: Cầu Giấy và Hoàng Mai. Riêng từ đầu năm 2022 đến nay, TP có 1 trường hợp tử vong do bệnh dại tại H.Phú Xuyên do không đi tiêm phòng.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Quảng Bình nhận định vừa qua, trên địa bàn xã Lâm Thủy (Lệ Thủy) ghi nhận một trường hợp tử vong sau 3 tháng bị chó dại cắn nhưng không xử trí vết thương, không tiêm vaccine phòng bệnh dại. Được biết, chỉ trong tháng 8/2022, tại Quảng Bình xảy ra 3 vụ tử vong vì bệnh dại.

Sở Y tế Đắk Lắk mới đây cũng cho biết trên địa bàn tỉnh đã ghi nhận trường hợp tử vong nghi do bệnh dại, là bệnh nhân H.N.H. (16 tuổi, trú buôn Cư Mblim, xã Ea Kao, TP Buôn Ma Thuột).Theo người nhà bệnh nhân, trước đó, bệnh nhân H.N.H bị mèo cắn, cào ở tay và không đi tiêm phòng vaccine phòng dại.

Theo BS Nguyễn Tuấn Hải, chuyên gia tiêm chủng của hệ thống Safpo/Potec cho biết: "Trên thế giới hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh dại. Đây là bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được. Tiêm phòng dại ngay sau khi bị chó cắn là biện pháp duy nhất để tránh khỏi tử vong".