Giá xăng tăng ngư dân không đi biển - Hợp tác xã đóng tàu đứng trước nguy cơ phá sản

Trước đây, làng Trung Kiên có tên là Hoàng Lao, nằm ở cửa sông Cấm, sau đó làng được gọi là xã Trung Kiên, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An.

Có lịch sử làng nghề trên 700 năm, từ bao đời nay, làng nghề Trung Kiên nức tiếng xa gần về đóng tàu. Trong những năm tháng kháng chiến ác liệt của dân tộc, những con tàu không số được đóng từ làng nghề đã vững chãi, chắc chắn vượt qua những con sóng dữ, bom đạn bắn phá của kẻ thù góp cho chiến thắng vẻ vang của dân tộc.

Trải qua hành trình phát triển, làng nghề đóng tàu Trung Kiên đã trở thành thương hiệu đóng tàu nổi tiếng cả nước. Năm 2003, để phù hợp tình hình mới, HTX Làng nghề đóng tàu thuyền Trung Kiên ra đời gồm 39 thành viên với hơn 300 lao động.

Chủ nhiệm HTX chia sẻ, những năm 2003 – 2017 được xem là giai đoạn phát triển hưng thịnh, mỗi năm làng nghề đóng trên 100 tàu có công suất từ 24 – 1200CV. Được ghi nhận và vinh danh là ''Làng nghề tiêu biểu Việt Nam'' và được tặng danh hiệu ''Đơn vị kinh tế làng nghề tiêu biểu Việt Nam". HTX lúc cao điểm lên đến 47 thành viên với hơn 500 lao động.

Về làng đóng tàu Trung Kiên những ngày này, người ta không còn nghe thấy âm thanh vang vọng từ tiếng đục, tiếng búa, tiếng cưa…, trái lại là quang cảnh đìu hiu. Hầu hết các cơ sở đóng tàu thuyền đều cửa đóng, then cài. Hiếm hoi lắm mới tìm thấy một cơ sở còn hoạt động.

Ông Hoàng Văn Lệ (SN 1967, trú xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc), chủ cở sở đóng tàu thuyền và cũng là một trong xưởng đóng tàu lớn của làng nghề Trung Kiên, đỉnh điểm có năm đóng từ 17 – 20 chiếc tàu, nhưng 3 năm trở lại đây, xưởng chỉ đóng được 18 chiếc tàu.

“Năm 2020 có 9 đơn đặt hàng thì năm 2021 còn 8 đơn đặt hàng đóng thuyền mới. Thế nhưng hơn 6 tháng đầu năm nay, cơ sở của tôi chỉ mới có duy nhất 1 đơn hàng.

Đơn đặt hàng đóng tàu mới không có, công nhân không có việc làm, một số ít bám trụ lại chỉ để chờ duy tu, sửa chữa, sơn sửa định kỳ các tàu cá. Một số khác cũng bỏ làng nghề ra đi để tìm kiếm việc làm mới", ông Lệ ngậm ngùi.

Nguyên nhân khiến làng nghề đóng tàu đìu hiu, vắng khách, theo ông Lệ, do giá cả xăng dầu liên tục leo thang, ngư dân không mấy mặn mà với nghề biển. Trong khi đó, nước Lào cấm xuất khẩu gỗ tròn khiến nguồn vật liệu gián đoạn, khan hiếm nên phải nhập từ Nam Phi về với giá cao hơn.

Ông Nguyễn Gia In, Chủ nhiệm HTX Trung Kiên cho biết: Hiện HTX chỉ còn 5 xưởng đóng tàu. Mỗi năm chỉ đóng mới được vài con tàu, còn lại chủ yếu là duy tu, sữa chữa tàu cũ cho ngư dân. Kể từ năm 2017, các xưởng đóng tàu thuyền tại đây đã phải tìm hướng đi mới, chuyển đổi sang làm nghề mộc.

Theo ông In, nếu không có các giải pháp tháo gỡ kịp thời, làng nghề đóng tàu thuyền 700 năm tuổi có nguy cơ mãi mãi chỉ còn là hoài niệm.