Định hình lại hệ thống tài chính toàn cầu và chiến lược của Việt Nam

Tiếp theo hội thảo quốc gia lần 1 năm 2021, năm nay hội thảo còn tập trung làm rõ hơn chủ đề “Bối cảnh xung đột tại Ukraine tác động như thế nào đến kinh tế và hệ thống tài chính tiền tệ của Việt Nam: Nhận diện cơ hội, rủi ro và các phản ứng chính sách phù hợp”.

Với hơn 80 bài tham luận được gửi về hội thảo với nhiều chủ đề khác nhau và những gợi ý các chính sách kinh tế tài chính tiền tệ cho Việt Nam cũng như các giải pháp đề xuất cho doanh nghiệp trong một môi trường mới.

Bối cảnh thế giới xuất hiện 3 yếu tố mới mang tính căn bản, liên hệ chặt chẽ với nhau và tác động trực tiếp đến kinh tế- tài chính là: Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, lạm phát gia tăng, kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm. Điều này làm cho sản xuất toàn cầu bị gián đoạn nguồn cung, tăng giá và thiếu hụt nhiều mặt hàng chiến lược, mặt bằng giá cả cao dự báo kéo dài, thị trường tài chính biến động và tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng nợ…

Theo đánh giá của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), xung đột tại Ukraine trước mắt làm cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại và lạm phát cao. Tuy nhiên đó chỉ là hiệu ứng vòng 1. Cho đến giờ, không ai có thể dự báo chính xác diễn biến tương lai xung đột tại Ukraine như thế nào. Giả dụ hòa bình có thể đến vào ngày mai, vẫn tiếp tục xuất hiện các hiệu ứng vòng 2, vòng 3, dẫn đến định hình lại trật tự mới kinh tế và chính trị toàn cầu.

Các hiệu ứng nhiều tầng này là do những chuyển dịch trong thương mại năng lượng, các chuỗi cung ứng được cấu hình lại, mạng lưới thanh toán tiền tệ toàn cầu bị phân mảnh, vai trò của các đồng tiền mật mã khu vực tư hay do các ngân hàng trung ướng phát hành ngày càng được tăng cường, và việc các quốc gia cân nhắc nắm giữ tiền tệ dự trữ ngoại hối…

Nhìn rộng hơn, thương mại toàn cầu được đặt trong một bối cảnh mới bất chấp các quy tắc vốn có của nó như: kiểm soát biên giới chặt chẽ hơn, xây dựng chuỗi cung ứng linh hoạt, theo đuổi khả năng tự cung tự cấp trong một số ngành công nghệ quan trọng và áp đặt các biện pháp trừng phạt thương mại lên đối thủ…

TS. Nguyễn Đức Kiên, Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho biết, trong bối cảnh đó, Việt Nam tiếp tục xác định phải ổn định kinh tế vĩ mô để ổn định tình hình tài chính. Trong đó, kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể sẽ giúp ổn định kinh tế vĩ mô, giảm sốc; kinh tế nhà nước đi trước mở đường trong các lĩnh vực qua trọng một cách linh hoạt, chủ động; xác định 5 tiêu chí các ngành sản xuất đột phá; đánh giá hiệu quả các phương thức huy động vốn, giải quyết việc làm và đào tạo tay nghề…

Theo TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính tiền tệ Quốc gia cho rằng, hiện thị trường tài chính quốc tế có 7 rủi ro và thị trường này tại Việt Nam cũng mang những rủi ro đó cùng với những rủi ro rất riêng. Cụ thể, Việt Nam đứng trước áp lực lạm phát tăng; gia tăng nợ và nghĩa vụ trả nợ; rủi ro từ thị trường chứng khoán; khu vực ngân hàng luôn chịu áp lực tăng vốn trong khi nguy cơ nợ xấu tiềm ẩn tăng; rủi ro từ tội phạm tài chính khi Việt Nam đứng đứng thứ 2 châu Á về số lượng mã độc tống tiền, hàng trăm ngàn người dùng mất dữ liệu tài chính, hàng ngàn cuộc tấn công mạng có chủ đích…

TS. Cấn Văn Lực đánh giá mức độ rủi ro thị trường tài chính của Việt Nam ở mức “Trung bình cao”, khả năng chống chịu ở mức “Trung bình khá”.

“Tôi cho rằng ngoài việc chúng ta phục hồi kinh tế, năm nay cần chú trọng ổn định kinh tế vĩ mô, trong đó có câu chuyện về lạm phát, rủi ro hệ thống tài chính, nhất là thị trường chứng khoán và bất động sản- không có nghĩa là siết chặt nhưng phải lành mạnh hoá. Mặt khác, chúng ta không được quên việc kiến tạo để thị trường phát triển, nhất là với những thể chế liên quan đến phát triển kinh tế số, tài chính và ngân hàng số”, TS. Cấn Văn Lực nói.