Một người có thể bị sốt xuất huyết mấy lần?

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Hồ Chí Minh, trong 5 tháng đầu năm 2022, Thành phố ghi nhận 11.722 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết, tăng 66,5% với cùng kỳ năm 2021; trong đó, số ca sốt xuất huyết nặng tăng hơn 7 lần so với cùng kỳ năm 2021 và đã có 7 trường hợp tử vong.

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch thường trực Liên chi hội truyền nhiễm TP Hồ Chí Minh, 2 trường hợp có nguy cơ chuyển biến nặng là trẻ nhũ nhi và trẻ thừa cân, béo phì. Với trẻ nhũ nhi mắc sốt xuất huyết, diễn biến thường khá phức tạp và khó đoán do khả năng đánh giá huyết áp, triệu chứng khó nhận biết. Trẻ không nói được nên biểu hiện như đau mệt, mệt mỏi không xác định được. Đối với nhóm thừa cân, béo phì thường khó điều trị, nguy cơ chuyển biến nặng rất cao.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh cũng cho biết thêm, những năm gần đây, sốt xuất huyết có khuynh hướng chuyển dịch tỷ lệ mắc từ trẻ em sang người lớn, trẻ lớn. Trong đó, tỷ lệ người lớn bị sốt xuất huyết khá cao, thậm chí chuyển biến nặng. Do đó, người dân không nên chủ quan rằng người lớn không bị sốt xuất huyết.

ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện tại sốt xuất huyết vẫn là gánh nặng đối với các nước nhiệt đới, đây là căn bệnh xảy ra hàng năm theo mùa nhưng nhiều người thường lơ là. Khi bùng phát dịch, đột biến số ca nhiễm, số ca tử vong thì người dân mới phòng ngừa. Sốt xuất huyết chưa có vaccine phòng ngừa, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vẫn là nguy cơ tiềm ẩn. Biện pháp phòng tránh hiệu quả nhất là diệt muỗi và hạn chế môi trường sinh sống của muỗi. Phát hiện bệnh sớm, đến bệnh viện đúng lúc để giảm thiểu số ca tử vong.

"Sốt xuất huyết có 4 tuýp gây bệnh được ký hiệu là D1, D2, D3, D4. Cả 4 tuýp gây bệnh này đều gặp ở Việt Nam và luân phiên gây dịch. Miễn dịch được tạo thành sau khi mắc bệnh chỉ có tính đặc hiệu đối với từng tuýp, do đó nếu không biết cách phòng ngừa, mỗi người có thể trải qua 4 lần bị bệnh trong đời bởi 4 tuýp khác nhau", ThS.BS Lê Phan Kim Thoa chia sẻ thêm.

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, sốt xuất huyết lây qua đường muỗi đốt. Trong đó, muỗi Aedes aegypti là trung gian truyền virus Dengue gây ra bệnh sốt xuất huyết Dengue. Do đó, dù không ở chung nhà với người bệnh, khi bị muỗi đốt, người lành vẫn bị lây nhiễm, thậm chí chỉ ở nhà vẫn có thể mắc bệnh. Bên cạnh đó, một người có thể mắc tối đa 4 lần do 4 chủng virus Dengue. Nếu mắc chủng này sẽ có miễn dịch nhưng khi mắc chủng thứ 2 sẽ nặng hơn. Giai đoạn sơ nhiễm thường nhẹ hơn nhiễm lần thứ 2, tuy nhiên không phải ai cũng vậy.

“Việc phòng, chống sốt xuất huyết không đơn thuần là tránh tiếp xúc người bệnh mà còn diệt muỗi, diệt lăng quăng. Virus gây sốt xuất huyết sống trong muỗi vằn và muỗi vằn thường đốt ban ngày, điều này là nguyên nhân khiến nhiều người bị sốt xuất huyết”, bác sĩ Trương Hữu Khanh nhấn mạnh.

ThS.BS Lê Phan Kim Thoa cho biết, sốt xuất huyết nặng có thể xảy ra từ ngày thứ ba trở đi, đặc biệt bệnh dễ trở nặng khi trẻ giảm sốt trong giai đoạn này. Do đó, phụ huynh cần chú ý theo dõi sát nhiệt độ. Sốt xuất huyết thường đi kèm với tổn thương gan, phần lớn trường hợp nhập viện đều ghi nhận men gan tăng.

Để tránh ảnh hưởng đến chức năng gan, ThS.BS Lê Phan Kim Thoa lưu ý phụ huynh nên hạ sốt bằng lau mát, chỉ nên hạ sốt khi bé trên 39 độ, uống thuốc hạ sốt theo đúng liều bác sĩ cho, phụ huynh không tự động tăng liều hạ sốt. Cần chú ý chọn thuốc hạ sốt nhóm Paracetamol, không tự ý dùng thuốc hạ sốt khác mà không có ý kiến của bác sĩ vì có thể gây ra các biến chứng nặng như tổn thương gan, não hay xuất huyết nặng.

ThS.BS Lê Phan Kim Thoa khuyến cáo, phụ huynh nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ về việc điều trị tại nhà hay cần nhập viện điều trị. Đa số các trường hợp sốt xuất huyết, trẻ có thể được điều trị tại nhà, chỉ cần tuân thủ lời khuyên của bác sĩ về việc theo dõi và tái khám. Không nên tự ý cho bé đi truyền dịch ở các sơ sở y tế ngoài bệnh viện vì khi sử dụng dịch truyền cho trẻ sốt xuất huyết, bác sĩ cần phải dựa trên xét nghiệm, thăm khám và đánh giá giai đoạn bệnh của trẻ để chọn lựa loại dịch truyền cũng như tốc độ và thời gian truyền dịch. Truyền dịch quá sớm hay quá trễ đều có hại cho trẻ.

"Phụ huynh cần chú ý một số dấu hiệu cảnh báo trẻ đang nguy hiểm, cần đưa đến bệnh viện ngay như bé ngủ nhiều, lừ đừ, không chơi, bứt rứt khó chịu, ói nhiều, không ăn uống được, quấy khóc liên tục; các bé lớn than đau bụng hoặc bé ói; bé uống nước không được; bé bị chảy máu chân răng, chảy máu cam, đi cầu ra máu hay phân đen, tiểu ra máu; bé tiêu ít hoặc thở bất thường", ThS.BS Lê Phan Kim Thoa lưu ý thêm.

Ngành y tế TP Hồ Chí Minh khuyến cáo, hiện nay Thành phố đã bước vào mùa mưa, mùa cao điểm của dịch sốt xuất huyết. Để hạn chế tối đa nguy cơ bùng phát dịch sốt xuất huyết, mỗi người dân, mỗi gia đình, mỗi cơ quan, công sở hãy cùng thực hiện các biện pháp phòng, chống sốt xuất huyết. Cụ thể: dành 10 - 15 phút mỗi tuần để dọn dẹp nơi mình làm việc, sinh sống, từ trong nhà đến xung quanh nhà, không để đọng nước làm phát sinh lăng quăng, muỗi như lật úp các xô, lọ, chai cũ không dùng đến; cọ rửa và thay nước lọ hoa, chén nước cúng ít nhất 1 lần/tuần, dọn dẹp mái hiên, nóc nhà, máng xối…

Đậy kín lu, hồ, phuy chứa nước khi không dùng đến để tránh muỗi đẻ trứng và phát sinh lăng quăng, muỗi. Đối với những nơi chứa nước không dùng để uống, sinh hoạt có thể thả cá để diệt lăng quăng. Sử dụng bình xịt, nhang, kem thoa xua muỗi, mặc áo quần dài tay, ngủ mùng kể cả ban ngày để tránh muỗi đốt.